Monti, (Vincenzo), een beroemd Italiaansch dichter, geboren den 19den Februarij 1754 te Alfonsine bij Ravenna, studeerde te Ferrara en vervaardigde reeds vroeg Latijnsche en Italiaansche verzen.
In 1778 ging hij met cardinaal Borghese, legaat te Ferrara, naar Rome, en hier benoemde Luigi Bracchi, een neef van Pius VI, hem tot zijn secretaris. Hij had tot op dien tijd slechts losse dichtstukjes vervaardigd, doch het voorbeeld van Alfiéri gaf hem aanleiding, om zijne krachten aan het drama te beproeven. Zijn treurspel „Aristodemo”, in 1785 opgevoerd, vond grooten bijval, hoewel deze meer voortvloeide uit de schoone taal, dan uit den belangrijken inhoud. Minder toejuiching genoot later zijn tweede treurspel: „Galeotto Manfredi.” Toen in 1793 de Fransche gezant Hugo Basseville te Rome door het volk vermoord werd, schreef Monti zijne beroemde „Cantica in morte di Ugo Basville” in 4 zangen en in terzinen, zijn schoonste gedicht en de gelukkigste navolging van Dante in de nieuwere Italiaansche letterkunde. In weerwil van de conservatieve gezindheden, welke hij in de hekeldichten: „La Feroniade” en „La „Musogonia” aan den dag legde, verheerlijkte hij den intogt der Franschen en het nieuwe bewind, zoodat hij benoemd werd tot secretaris der Cis-Alpijnsche Republiek.
Na de komst van het Russisch-Oostenrijksche leger in 1799 nam hij de wijk naar Parijs en schreef er zijn derde treurspel: „Cajo Gracco” en zijne „Mascheroniana”, een gedicht op den dood van den beroemden wiskunstenaar Mascheroni, hetwelk echter onvoltooid bleef.
Na den slag van Marengo keerde hij naar Italië terug, en werd er hoogleeraar in de welsprekendheid, eerst te Milaan en daarna te Pavia. Hij hield er echter alleen de openingsredevoeringen, want toen Napoleon tot koning van Italië was gekroond, benoemde deze hem tot historiograaf en hofdichter. In laatstgemelde betrekking vervaardigde hij onderscheidene gelegenheidsgedichten ter eere van het Keizerlijk Huis, alsmede den „Bardo della Selva Nera”, een gedicht in 7 zangen ter verheerlijking van de overwinningen des Keizers.
Na den val van Napoleon bragt Monti even gewillig aan den nieuwen gebieder van Italië, aan Frans I, zijne dichterlijke hulde en bleef in het bezit van zijn jaargeld. Hjj leverde voorts eene uitmuntende vertaling van den „Ilias”, — „Proposta di alcune correzioni ed aggiunte al dizionario della Crusca (1817—1824, 6 dln)”, — en keurige uitgaven van verschillende werken van Dante.
Hij overleed te Milaan den 13den October 1828. Vooral met betrekking tot den vorm behoort hij tot de voortreffelijkste nieuwere dichters van Italië. Zijne gezamenlijke werken zijn in 1830 in 6 deelen, en in 1874 in één deel in het licht verschenen.
