Gruber (Johann Gottfried), een verdienstelijk Duitsch geleerde en schrijver, geboren te Naumburg an der Saale den 29sten November 1774, studeerde te Leipzig, werd achtervolgens privaat-docent te Göttingen, Leipzig en Jena, belastte zich, gesteund door Augusti, met de redactie der „Literaturzeitung”, verhuisde voorts naar Weimar, waar zijn opstel over de romanliteratuur, in de „Allgemeine Literaturzeitung'’ van Wieland geplaatst, met veel bijval gelezen werd, en zag zich in 1811 benoemd tot hoogleeraar aan de universiteit te Wittenberg. Later woonde hij te Leipzig en werkte er voor Brockhaus aan het „Konversationslexikon”. Na den volkerenslag bij Leipzig ontving hij de opdragt, om naar het hoofdkwartier van Blücher te reizen en de Wittenbergsche boekerij te redden. Dit gelukte hem, en na de verdeeling van Saksen onderhandelde hij over de vereeniging van de universiteit te Wittenberg met die te Halle.
In laatstgenoemde stad aanvaardde hij nu het hoogleeraarsambt en verbond zich met Ersch tot de uitgave der „Allgemeine Encyklopädie der Wissenschaften und Künste”, waarvan hij het eerste gedeelte (A—G) na den dood van Ersch van het 18de deel af alleen voltooide. In plaats van Ersch werd hij ook mede-uitgever van de „Allgemeine Literaturzeitung”, en overleed den 7den Augustus 1851. Van zijne geschriften noemen wij: „System der Erziehungswissenschaften (1794)’’, — „Ueber die Bestimmung des Menschen (1800, 2de druk 1809)”, — „Versuch einer pragmatischen Anthropologie (1803)”, — „Geschichte des menschlichen Geslechts (1806, 2 din)”, — „Wörterbuch für Aesthetik und Archäologie (lste dl, 1810)”, — en „Wörterbuch der altklassischen Mythologie (1810—1815, 3 din)”. Eindelijk schreef hij levensgeschiedenissen van Wieland, Klopstock en Lafontaine, en leverde eene uitgave der gezamenlijke werken van eerstgenoemde.
