Gratz, ook wel Grätz of Graz genoemd, is de hoofdstad van Stiermarken en ligt in een breed, vruchtbaar en bekoorlijk dal aan de Mur en aan den spoorweg van Weenen naar Triést.
Zij is de zetel van den stadhouder van dit Kroonland, van het hooggeregtshof van Stiermarken, Carinthië en Krain, van den vorstbisschop van Seckau met zijn kapittel en seminarium, en telt ongeveer 85000 inwoners, waaronder zich ongeveer 1500 Protestanten bevinden en een paar honderd Israëlieten. De eigenlijke stad ligt op den linker oever der rivier, waarover 4 bruggen gelegd zijn, rondom den Slotberg, weleer eene vesting, thans in een park herschapen door de bemoeijingen van baron von Welden, wiens bronzen standbeeld, gemodelleerd door Hans Gasser, er prijkt. Aan dat park grenzen de wandelwegen van het glacis, waar zich het marmeren borstbeeld van Schiller verheft. De voormalige bastions zijn vervallen en door fraaije gebouwen vervangen.
Men vindt te Gratz eene Protestantsche en 22 R. Katholieke kerken, en sedert 1865 ook eene synagoge, — voorts een 10-tal kloosters. Merkwaardig is de hoofdkerk, door keizer Frederik III in spitsboogstijl gebouwd, met goede altaarstukken, nieuwe beschilderde glazen en eene voortreffelijke reliquieën-kast, alsmede met een praalgraf van keizer Ferdinand II. In de stads-parochiekerk heeft men een altaarstuk van Tintoretto. Andere belangrijke gebouwen zijn dat van den Landdag, de Keizerlijke burgt, het raadhuis, het paleis van den aartshertog Johann (na zijn dood het eigendom van zijn zoon, den graaf van Meran), de schouwburg en de circus. Tot de wetenschappelijke instellingen behoort er de Karl-Franzens-universiteit met haar muséum, boekerij (60000 deelen), botanischen tuin, munt- en penningkabinet enz.; zij is verbonden met eene technische hoogeschool.
Tot de scholen telt men er voorts een druk bezocht gymnasium, eene handels-académie, eene hoogere reaalschool, enz. Wijders zijn er vele instellingen van weldadigheid, alsmede talrijke geleerde en kunstlievende genootschappen, en er verschijnen dagelijks 3 staatkundige dagbladen. Sedert de stad door een spoorweg met de steenkolenmijnen van Köflach verbonden is, nemen de fabrieken er toe. Ook wast van jaar tot jaar het aantal vreemdelingen, dat Gratz en hare bevallige omstreken komt bezoeken.
