Een vernuftige Fries, beoefenaar der sterrekunde en de maker van het naar hem genoemde „Planetarium” te Franeker, werd geboren te Dronrijp den 21sten Februarij 1744. Zijn vader was wolkammer en tevens een groot vriend van kunst en wetenschap, cn de zoon genoot te Franeker van Willem Wytses onderwijs in de wis- en sterrekunde. Later vestigde hij er zich als wolkammer, werd in 1787 lid van het defensiewezen aldaar en zag zich om staatkundige redenen in 1792 voor 5 jaar uit Friesland verbannen.
Hij begaf zich naar Visvliet, doch keerde reeds in 1795 naar Franeker terug, waar hij zich benoemd zag tot lid van den raad, terwijl hem velerlei betrekkingen werden opgedragen,— onder anderen ook die van ontvanger van ’s Lands middelen. Welligt was zulks een gevolg van de uitgave van zijn boekje „De Vriesche koopman, zijnde eene uitreekening van alle impositien en Binnenlandsche middelen, vervat in’s Lands lijst of placcaat enz. (1778, nieuwe uitgave 1780)”.
Grooten roem verwierf hij echter door de vervaardiging van een planetarium. Dit bevat eene voorstelling van ons zonnestelsel met de verschillende planeten, die zich aan den zolder van het vertrek met hare natuurlijke omloopstijden rondom de zon bewegen. Behalve een viertal koperen raderen, die hij bij een uurwerkmaker bestelde, is dat geheele kunststuk in 7 jaar door hem zelven vervaardigd. De hoogleeraar van Swinden betuigde den schranderen Eisinga zijne ongeveinsde bewondering en gaf eene beschrijving uit van het planetarium, hetwelk later door het R(jk is aangekocht. Hij werd benoemd tot broeder der orde van den Nederlandschen Leeuw, en overleed den 27sten Augustus 1828. — Zijn . broeder Stephanus Jeltes Eisinga onderscheidde zich desgelijks door een zeldzamen aanleg voor de wis- en werktuigkunde, vervaardigde fraai teeken- en schrijfwerk en overleed den 27sten Januarij 1814, eenige handschriften nalatende, die in de boekerij van het Friesch Genootschap werden geplaatst. — Een zoon van laatstgenoemde, Jelte genaamd, vervaardigde een astronomisch uurwerk, nam deel aan den veldtogt naar Rusland in 1812, en overleed aan de gevolgen der verduurde vermoeijenissen in het hospitaal te Kauno in Polen.
