Watersport A-Z

Kramer en de Bruin (1971)

Gepubliceerd op 01-05-2019

Gaffel

betekenis & definitie

Gaffel - recht of gebogen rondhout voor het op- en uithouden van het bovenlijk van een vierhoekig langsscheeps zeil, een gaffelzeil, achter de mast. Hij is genoemd naar het meestal gaffelvormige uiteinde, de klauw, waarmee hij om de mast grijpt, ertegen steunt en waar omheen hij zowel in een horizontaal als in een verticaal vlak kan zwaaien.

Bovendien kan de klauw verticaal langs de mast glijden als de gaffel gehesen of gestreken wordt. Dit gebeurt doorgaans aan twee vallen, het klauwval vlak bij de mast en het nokval of piek (e) val, nabij de nok of piek van de gaffel bevestigd. Om de trekkracht van het piekval gelijkmatig te verdelen wordt hij soms voorzien van een spruit of hartepoot waaraan het piekval wordt bevestigd. Bij sommige platbodems b.v. de botter, de pluut, wordt het grootzeil aan één val gehesen dat zodanig aan de gaffel is bevestigd dat hij, gehesen, in de juiste stand komt.