ontleent haar naam waarschijnlijk aan mala aria (Ital.), dat slechte lucht betekent, al heet malaria in het Italiaans anders. Men meende namelijk vroeger, dat deze gevreesde en alom verspreide ziekte veroorzaakt werd door het inademen van de dampen, die ’s avonds uit de moerassen opstijgen.
Behalve in de poolstreken, komt deze ziekte over de gehele aarde voor, echter overal niet even veelvuldig noch even hevig. In ons land kwam de malaria vroeger in Zeeland, onder den naam Zeeuwse koorts of anderdaagse koorts, veelvuldig voor; tegenwoordig echter veel minder.
Een slecht befaamde streek was in dit opzicht ook nog het deel van Noord-Holland rondom Alkmaar. In Midden- en West-Europa heeft deze ziekte over het geheel geen ernstig karakter, daarentegen wel in Italië (Campagna Romana, die nu grotendeels is drooggelegd, en Sicilië), Spanje, Zuid-Frankrijk en in den Balkan.De malaria is een ziekte der sub-tropische en tropische gebieden, waar zij zeer ernstig kan heersen en soms millioenen offers per jaar eist. Reeds de dokters der Oudheid, waren met deze ziekte bekend; het aantal slachtoffers daalde echter belangrijk, toen in 1640 de heilzame werking der kinine bekend werd. In 1880 ontdekte de medicus Laveran in Algiers de parasiet, die de malaria veroorzaakt. Deze ziektekiem leeft in het bloed van den lijder en kan van de ene persoon op de andere overgebracht worden door de malaria-mug, de Anopheles, een soort steekmug, die den gezonden mens met het bloed van een zieke kan infecteren. De ziektekiem leeft namelijk in het bloed en wel in de rode bloedlichaampjes. In het begin heeft de patiënt koude rillingen, dan stijgt de temperatuur snel, soms tot 40°, een flink hoge koorts.
Na overvloedig transpireren daalt de temperatuur en is na 10 a 12 uur weer normaal. De koorts treedt op, als de parasieten de rode bloedlichaampjes, waarin zij waren binnengedrongen en waar zij zich hadden vermenigvuldigd, verlaten. Zij komen dan in het bloedvocht en dringen dan in groteren getale in nieuwe rode bloedlichaampjes binnen, die zij in steeds groter aantal vernielen. Het hangt nu van de soort parasieten en van de snelheid hunner ontwikkeling af, of de koorts zich om de 2, 3 of 4 dagen herhaalt. Vandaar dat men van anderdaagse, derdedaagse en tegenwoordig ook wel van vijfdaagse koorts spreekt. Indien nu de patiënt het ongeluk heeft voor de tweede maal geïnfecteerd te worden en wel met een parasiet, die op een der gezonde dagen losbreekt, dan moet hij dus twee groepen ziektekiemen bestrijden en is hij niet meer: één dag ziek en twee dagen gezond, maar één dag gezond en twee dagen ziek. Dit wordt in den volksmond de dubbele derdedaagse koorts genoemd.
Het spreekt vanzelf, dat, als men de ziekte niet tot staan kan brengen, de patiënt dezen strijd op den duur niet kan volhouden. Dus moet men trachten krachtige geneesmiddelen te geven.
Ofschoon ook wel andere middelen worden toegepast, is kinine tot dusver nog altijd het specifieke geneesmiddel; het heeft het vermogen de parasieten te doden. Beter dan genezen is echter voorkomen; het slapen onder muskietennetten (klamboe) en het vermijden van streken, waar de malaria inheems is. Daarnaast is het van het grootste belang, dat men door een matige, rustige en gezonde levenswijze zijn weerstandsvermogen krachtig werkzaam in stand houdt, want een enkel prikje van de geïnfecteerde mug kunnen wij dan alleen en zonder kinine nog wel baas worden.
