noemen we de grijs-zwarte brokken, die ontstaan, wanneer steenkool sterk verhit wordt zonder dat lucht kan toetreden en men er hierdoor de vluchtige bestanddelen, als gassen, aan onttrekt.
Bij de fabricage van gas in de gasfabriek blijft van de steenkool cokes over. Deze cokes noemen we gascokes, ze is dus een bijproduct van de gasfabrieken. We noemen het een „bij-product”, omdat het doel van de gasfabriek niet is cokes te verkrijgen, maar lichtgas.
De cokes, die echter opzettelijk, dus als hoofdproduct in het cokes-bedrijf, wordt gemaakt, is beter. Hier gebruikt men kolen, die minder gas bevatten en hier is het gas dus bij-product, dat echter ook nog vaak voor verlichtings- en verwarmingsdoeleinden wordt verkocht.
Een deel van het gas, dat bij deze „droge distillatie” — zo noemt men die verhitting van vaste stoffen zonder toetreding van lucht — vrij komt, wordt juist gebruikt om deze verhitting te doen plaats hebben. Men leidt dus dit gas weer onder de gesloten ruimten, de retorten, en laat het daar verbranden, zodat het die ruimten verhit, waardoor weer gas vrijkomt, en zo gaat het steeds door. Het deel van het gas, dat men niet voor verhitting nodig heeft, voert men naar gashouders, en van hieruit wordt het verder naar het buizennet geleid.
Cokes gebruikt men vooral in de ijzerindustrie, om het ijzererts te smelten en het ijzer te zuiveren; verder in gieterijen en in centrale verwarmingsovens; kortom, overal daar, waar bij het verbranden, geen sterke rookontwikkeling mag optreden.
