Vloeken lexicon

Prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg (1997)

Gepubliceerd op 14-11-2019

wil

betekenis & definitie

Allereerst behandel ik hier de verbinding om Gods wil, die vroeger ook voorkwam als om Gods wille(n) en soms verbasterd werd tot om Goodselen. Ook komt soms voor om God, om Gode, om Go. Letterlijk betekenen deze uitdrukkingen allemaal ‘ter wille, ter liefde van God, om Gode welgevallig te zijn’. Net als in Gods naam worden deze verbindingen gebruikt om iemand te bezweren een smeekbede, een dringend verzoek in te willigen, iets te doen of na te laten.

Meestal is het een uitroep van aandrang of nadruk en wordt het gebruikt als niet meer dan een tussenwerpsel. De eed bij Gods heilige wil wordt in de 17de eeuw verbasterd tot gansch willigen; gans sacker wilghen; get sacker wilghen; get zakker willigen en gans elewillighe. Ook versterkt komt de verbinding voor: om duizend Gods wil! Zo in elk geval gebruikt N.

Heinsius de uitdrukking in Den Vermakelyken Avanturier van 1695. Zij doet dienst als uitroep van verwondering en is dan vergelijkbaar met in Gods naam, lieve Hemel, waarachtig, wel allemachtig. De eedformule bij Gods heilige wil werd tot krachtterm en uitroep.

De oorspronkelijke bastaardvloeken om ’s Hemels wil en Gods heilige wil fungeren thans als uitroep waarmee men aan zijn verzoek of aansporing extra nadruk geeft en wrevel of wanhoop uitdrukt. Vergelijkbaar met in gods naam, in jezusnaam, om godswil e.d. zie hemel(tje), naam.