Gepubliceerd op 14-03-2021

Uitscheiding

betekenis & definitie

Excretio, het einde der spijsvertering en der stofwisseling. De stoffen, die door het lichaam worden uitgescheiden, bestaan eensdeels uit zoodanige substanties, die voor het onderhoud van het leven verder nutteloos of schadelijk zijn, anderdeels — als voedingsmiddelen in grooter hoeveelheid dan voor het leven noodig is, worden genoten — uit die in overmaat toegevoerde voedingsstoffen.

U. heeft in verschillenden vorm plaats. In de eerste plaats door den darm. Een deel van ons voedsel is onverteerbaar. Deze resten en het te veel genotene, een en ander gemengd met spijsverteringssappen, darmslijm en darmepitheliën (cellen van het slijmvlies) worden door den darm uitgescheiden. De nieren scheiden met de urine weer andere afgewerkte producten, slakken, uit; ook het koolzuur, dat bij de ademhaling ontwijkt, moet als een uitscheidingsproduct worden beschouwd. Verder worden door de huid stoffen uitgescheiden, waartoe in de huid verschillende organen aanwezig zijn: de zweetkliertjes, de smeerkliertjes van zoogdieren en vogels, de slijmkliertjes der vissehen, de fleschvormige kliertjes in de huid van vele kruipende dieren behooren daartoe.

De z.g. lisvormige organen van sommige ringwormen, die zich buitenwaarts door de huid openen, moeten almede daaronder gerekend worden. Sommige dieren hebben bijzondere organen, waarin een stof wordt gevormd, die daaruit naar buiten wordt gevoerd en alsdan op eenigerlei wijze nuttig voor het dier worde. Zoodanige organen zijn de spinwerktuigen van spinnen, van vele insecten en weekdieren; de gifklieren van sommige slangen, van vele insecten, spinnen, schorpioenen; de netelorganen van kwallen, de wasklieren der bijen en hommels, de inktzak der koppootige weekdieren, enz.

< >