Wanneer men een rechthoekigen driehoek om een cylinder windt, zoodat een der rechthoekszijden parallel met de cylinderas is, vormt de langste zijde van den driehoek een schroeflijn. Vervangt men deze lijn door een driekantigen of vierkanten rand, dan verkrijgt men een schroef.
Om de schroef te benuttigen, moet een tweede stuk aanwezig zijn, moer geheeten, waarin het geheele profiel van den schroefdraad is uitgehold. Draait men de moer rond terwijl de schroef' stil staat, dan dan beweegt zich de moer omhoog of omlaag; zou bij deze ronddraaiing de moer niet omhoog of omlaag kunnen gaan, dan gaat de schroef omlaag of omhoog. Men heeft linksche en rechtsche schroeven, naar gelang men ze moet omdraaien, om een voorwaartsche beweging te krijgen.De schroef is vooreerst een uitstekend hechtmiddel; zij dient ook voor het bewegen van lasten door geringe kracht. Volgens hare wijze van ontstaan zou men meenen, dat hierbij de wet van het hellend vlak kon toegepast worden; maar gewoonlijk geeft de sterke wrijving hier een groote storing. Voorts dient zij voor ’t stellen v. instrumenten, de stelschroeven, voor het aangeven van fijne verdeelingen, de micrometerschroef, voor het omzetten eener snelle ronddraaiende beweging in eene langzame, in de schroef zonder einde, waarbij de sneldraaiende as eenige windingen heeft; in deze windingen vatten de tanden van een rad: bij iedere wenteling van de schroefas gaat het rad één tand vooruit.
Ook als bewegingswerktuig voor schepen en tegenwoordig voor luchtballons wordt de schroef aangewend, waarbij het water of de lucht de rol speelt van een vaststaande moer.
Schroef van Archimedes noemt men een schuinliggenden cylinder, waarin een schroefvormig kanaal is gevormd, en waarvan men gebruikt maakt om water uit te pompen.
