russisch: Iwan Stepanowitsch Masepa, hetman der kozakken, geb. omstreeks 1645 in het gouvernement Kiew, werd page bij den poolsehen koning Jan Casimier. Toen M. bij een liefdesavontuur met de vrouw van een poolsch edelman, Falibowsky, verrast werd, liet deze hem geheel ontkleed ruggelings op zijn paard binden en aan het lot overgeven.
M. bracht er het leven af en begaf zich 1663 in de Ukraine en verwierf zich onder de kozakken door lichaamskracht en dapperheid onderscheiding en liefde. Hij werd adjudant van den hetman Iwan' Samoilowitsch, wiens plaats hij 1687 innam. Ook won hij het vertrouwen van Peter den Grooten, die hem 1698 tot geheimraad, vervolgens tot vorst der Ukraine benoemde. Na den vrede van Altranstadt zocht hij zich aan de opperheerschappij van den czaar te onttrekken en met behulp van Karel XII de Ukraine onder de kroon van Polen te brengen. Deze plannen werden den czaar in 1708 ontdekt doch hij schonk daaraan geen geloof en zond de beide beschuldigers naar M. om gestraft te worden, die hen ook inderdaad liet terechtstellen. Toen de czaar echter tot andere overtuiging kwam, bestormde hij de vroegere residentie van M., Baturin; M. richtte zich nu tot Karel XII en nam deel aan diens tocht naar de Ukraine. Na de nederlaag bij Poltawa vluchtte hij met den zweedschen koning naar Bender, waar hij 22 Sept. 1709, waarschijnlijk vergiftigd, stierf.
