Koning van Spanje, geb. 28 Nov. 1857, eenige zoon uit het huwelijk van koningin Isabella II met Frans Assisi, Infant van Spanje; als troonopvolger voerde hij den titel van prins van Asturië; na den val der Bourbonsche dynastie door de revolutie van September 1868 verliet hij met zijn ouders Spanje; tot 1874 studeerde hij aan de Theresia-academie te Weenen en bezocht daarop de militaire school te Sandhurst, Engeland. Reeds 25 Juni 1870 had Isabella II ten behoeve haars zoons afstand gedaan van den troon; 28 Nov. 1874 was deze meerderjarig en 1 Dec. verklaarde hij zich in een manifest de eenige vertegenwoordiger der spaansche monarchie en eenig rechthebbende op den troon.
De binnenl. verhoudingen in Spanje stonden gunstig voor een herstel der bourbonsche dynastie. De hertog van Aosta, Amadeus (zie deze) die de hem na Isabella’s abdicatie aangeboden Spaanschekroon 4 Dec. 1870 had aanvaard, had deze echter 11 Febr. 1873 weer nedergelegd, waarop eene republiek werd uitgeroepen, waardoor de partijen-strijd des te heviger woedde. Na het manifest van Alfonso riep generaal Martinez Campos op 29 Dec. 1874 te Murviedro de zoon van Isabella II tot koning van Spanje uit; 9 Jan. ’75 landde Alfonso te Barcelona en‘ deed den 14en zijn intocht in Madrid. Zijn eerste daad was Canovas del Castillo tot president van een nieuw ministerie te benoemen; de nieuwgekozen Cortes herzag de grondwet. Alle pogingen werden nu in het werk gesteld om de C ar listen ten onder te brengen. A. nam zelf in 1876 het opperbevel in den oorlog tegen dezen, doch werd bij Lacar geslagen en keerde daarop naar Madrid terug. 23 Jan. 1878 huwde Alfonso XII met prinses Maria de las Mercedes, derde dochter des hertogs van Montpensier, zwager zijner moeder; zij stierf echter reeds 26 Juni van datzelfde jaar, waarop A. 29 Nov. 1879 een huwelijk aanging met aartshertogin Maria Christina van Oostenrijk, geb. 21 Juli 1858. 30 Dec. 1878 deed de arbeider Gonzalez Otero een aanslag op het leven van het koninklijk paar; zijn beide schoten misten echter doel.
In 1883 bezocht A. Duitschland en werd door keizer Wilhelm I tot Chef van het Sleeswijk — Holsteinsche Ulanenregiment no. 15 benoemd; op zijn terugkeer naar Spanje hierop Frankrijk bezoekende werd hij 29JSept. ’83 door de menigte te Parijs ontvangen met het geroep: „Weg met den Ulanen-koning!” waarover president Grévy den koning verontschuldiging aanbood; te Madrid werd A. met groote feestelijkheden ingehaald. Tijdens het woeden der cholera in de prov. Granada en Malaga in ’85 bezocht A. in persoon de ziekenhuizen en zocht overal hulp te verleenen. In het geschil dat in 1885 over het bezit der Carolinen-eilanden tusschen Spanje en Duitschland uitbrak, betoonde A. zich een verstandig vredelievend en ook in de politiek eerlijk vorst. Hij overleed op het slot Pardo, 25 Nov. 1885; zijn lijk werd eerst naar Madrid en daarna naar het Escuriaal overgebracht.Uit zijn tweede huwelijk werden geboren:
Maria de las Mercedes, prinses van Asturië, geb. 11 Sept. 1880;
Maria Theresia, infanta, geb. 12 Nov. 1882.
Alfonso, koning Alfonso XIII, geb. 17 Mei 1886. 1
