(Aquae Sextiae) Arrondissements-hoofdstad in het fransche departement Bouches-du-Rhône, 28 km. van Marseille, 43° 31 m. 35 s. N.B. en 5d 26 m. 47 s.
O.L. van Gr., niet ver van de rivier Are. De stad heeft een academie met verscheidene faculteiten, een hof van appèl, een school voor kunsten en ambachten, zij is de zetel van een aartsbisschop, heeft een oude prachtige kathedraal, ook een gothische kerk (12de eeuw), is rijk aan bouwvallen van Romeinsche herkomst, drijft een levendigen handel in olijfolie, wijn, vruchten, zijdestoffen, fluweelsoorten, gips, marmer enz., heeft voorts mineraalbronnen, o. a. in den faubourg des Cordeliers, en telt 29.000 inw.; zij is de geboorteplaats van den componist Campra, van de natuurkundigen Adanson én Tournefort, van den kunstschilder Charles Vanloo, en van den geneeskundige Lieutaud. Op de plaats welke Aix thans beslaat, hadden de Galliërs reeds in de grijze oudheid eene stad gebouwd ; Sextius Calvinus legde hier omstreeks 123 jaren vóór Christus eene romeinsche volksplanting aan, die weldra een dichtbevolkt centrum werd; niet ver van hier behaalde Marius in 102 v. C. een schitterende overwinning op de Cimbren en de Teutonen. In 477 n. C. viel zij in handen der West-Gothen ; later werd zij herhaaldelijk door de Franken en Longobarden verwoest en geplunderd.
Haar bisschoppelijke zetel klimt op tot de hooge christelijke oudheid; in de 9de eeuw werd zij hoofdstad van het graafschap Provence, kwam eerst aan het vorstendom Bourgondië en vervolgens aan dat van Arles, kwam in den aanvang der 12de eeuw aan de vorsten van het Huis Aragon, later aan die van het tweede Huis van Anjou, en werd in 1187 definitief bij Frankrijk ingelijfd; zij speelde een belangrijke rol in de godsdienstige verdeeldheden in Frankrijk en werd herhaaldelijk belegerd en wegens oproerigheid getuchtigd. In 1585 en 1612 werden hier conciliën gehouden. In 1720 werd zij door een pest-epidemie, geteisterd, evenals Marseille.
