In het Latijn bestaat het woord ebrius dat: dronken betekent en figuurlijk ook: rijkelijk voorzien, overvol. Het tegengestelde van dit ebrius is sobrius dat wordt verklaard als een samentrekking uit so-ebrius, waarin so betekent: zonder, niet.
Dit sobrius werd in het Italiaans sobrio, in het Frans sobre, in het Engels en Nederlands sober. In het Middelnederlands komt het woord al voor in betekenissen als: matig, ingetogen, eenvoudig, in het algemeen: afkerig van overdaad. Men kan het van personen zeggen, maar ook van uitingen of van wat men gebruikt. Zo spreekt men van een sobere maaltijd, een sober gebaar, in sobere bewoordingen een overledene herdenken. Onopgesmukt, eenvoudig, matig, karig zijn woorden die het begrip sober ongeveer weergeven.
