Synoniem van boek

boek - geheel van gebonden, genaaide of gelijmde bedrukte of beschreven bladen in een of meer banden. Boekwerken hebben enige omvang; een dik boekwerk is een pil of, in informeel taalgebruik, een bijbel of turf. Standaardwerken hebben op een bepaald vakgebied een blijvend gezag. In een naslagwerk (zie aldaar) wordt over een verscheidenheid aan onderwerpen informatie gegeven; het is samengesteld om naar behoefte te worden geraadpleegd en niet om aaneengesloten lectuur te bieden. Een compendium of vademecum vat een bepaald wetenschapsgebied samen en een herbarium, kruidboek of plantenalbum is een handboek over kruiden. Atlassen bevatten hoofdzakelijk geografische kaarten. Men studeert uit een studieboek, dat een handboek is als er een beknopt overzicht in wordt gegeven van een vak, een vaardigheid of een tak van wetenschap. Algemene leerstof vormt de inhoud van een leerboek; de leerstof die bestaat uit de belangrijkste punten van het christelijk geloof vinden we in een catechismus. Voor de rooms-katholieke eredienst gebruikt men een rituaal of agenda. Priesters lezen de mis uit een misboek of missaal. In een graduale staan de gezangen voor de eucharistieviering gedrukt, en de psalmen vindt men in een psalmboek, psalter, psalterion of psalterium. De bijbel bevat het Oude en het Nieuwe Testament. Het heilige boek van de hindoes is de veda, dat van de islamieten de koran. Het verschijnsel 'boek' kan ook van de technische kant worden benaderd. Een foliant heeft een folioformaat, een kwartijn een kwartoformaat en een pocket of pocketboek is uitgevoerd in zakformaat en met een papieren omslag. Vaak wordt het woord paperback voor 'pocket' gebruikt, maar 'paperback' duidt alleen aan dat het boek is gebrocheerd of gekartonneerd en zegt niets over het formaat. Een blokboek is gedrukt met behulp van blokken, waarin de tekst is ingesneden. Een wiegedruk of incunabel is gedrukt voor 1501; postincunabelen zijn gedrukt tussen 1500 en 1541. Een codex stamt uit de middeleeuwen; zo'n boek bestaat uit gevouwen en bijeengebonden bladen papyrus of perkament. Aldus Manutius of een van zijn opvolgers was de drukker van een aldine. Leporelloboek is ook een technische term; hiervan bestaan de bladen uit één lange, als een harmonika opgevouwen strook papier. Bij een dubbelboek hebben twee boekteksten een gezamenlijk omslag. Sommige instellingen of verenigingen geven elk jaar een jaarboek of almanak uit, waarin gegevens te vinden zijn over leden, personeel, werkzaamheden en dergelijke; een studentenalmanak wordt uitgegeven voor en door studenten. In een almanak of volksalmanak staan echter heel andere zaken: een kalender, gegevens over de stand van de zon en maan, feestdagen, getijden, enzovoort. Gegevens over gebeurtenissen, personen of zaken worden vermeld in een register. Kooplieden voeren hun boekhouding in een koopmansboek: in hulpboeken (zie aldaar) verzamelen ze de gegevens voor de hoofdboeken, in de hoofdboeken zelf (zie aldaar) wordt de algemene boekhouding gevoerd. Inkomsten en uitgaven kan men bijhouden in een kasboek. Een logboek staat vol gegevens over koers, snelheid en positie van een schip en moet niet worden verward met een scheepsjournaal of journaal, waarin de gezagvoerder van een schip de dagelijkse gebeurtenissen optekent. Adressen, bijvoorbeeld van beoefenaren van een bepaalde bedrijfstak, vinden we terug in een adresboek. Liederen staan in een liedboek (zie aldaar). Wapens van adellijke families zijn beschreven en afgebeeld in een wapenboek of armoriaal. In een plaatwerk
vormen platen de hoofdmoot; als het daarnaast informatief is, spreek je van een platenatlas. De bladen van een album zijn leeg; men kan er zelf bijvoorbeeld postzegels, plaatjes of foto's (fotoalbum) in plakken. Gedroogde planten worden verzameld in een herbarium; schoolkinderen laten familieleden en vrienden versjes schrijven en plaatjes plakken in een poëziealbum. Een album amicorum is een boek dat wordt uitgegeven naar aanleiding van iemands jubileum of vertrek; het bevat bijdragen van vrienden van de jubilaris. Artikelen, verhalen, liederen, enzovoort, van een of meer schrijvers worden samengebracht in een bundel. Als die vrij omvangrijk is en de inhoud uit artikelen bestaat, heet hij verzamelwerk, compilatie, compilatiewerk of pandecten (alleen meervoud). Reizigers vinden informatie over een bepaald land, een streek of een stad in een reisgids of reisboek. Minder gebruikelijk is het woord reiswijzer. Als de informatie een wetenschappelijk karakter heeft, spreek je van cicerone. Een baedeker was oorspronkelijk een reisgids die werd uitgegeven door de uitgeverij Baedeker. Een ander gebruiksboek is het kookboek of receptenboek. Het telefoonboek (zie aldaar) vermeldt abonnees van de telefoondienst.

Zie ook: geschrift.
Zie verder: dagboek.

boek - zelfstandig naamwoord

1. bedrukte bladen papier met een band eromheen
♢ ken jij het boek van de Koran?
1. hij gaat zijn boekje te buiten
[doet of zegt dingen die niet mogen]
2. ik zal eens een boekje over hem open doen
[slechte dingen over hem vertellen]
3. een open boek zijn
[geen geheimen hebben]
4. hij staat hoog te boek
[ze denken positief over hem]
5. het Groene Boekje
[de Woordenlijst der Nederlandse Taal]
6. alles gaat volgens het boekje
[zoals het hoort]
7. dat is een gesloten boek
[een afgesloten periode]
8. met je neus in de boeken zitten
[studeren]
9. het boek der boeken
[de Bijbel]
2. bladen papier met aantekeningen, gegevens, etc.
♢ zet uw naam maar in het gastenboek
1. de boeken afsluiten
[een financieel jaarverslag maken]
2. buiten zijn boekje gaan
[andere dingen doen dan je mag doen]
3. een boekje opendoen over iemand
[geheimen verklappen]
4. volgens het boekje
[volgens de voorschriften]

Zelfstandig naamwoord: boek
het boek
de boeken
het boekje