Spreekwoorden en gezegden

F. Stoett (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

Iemand in het zonnetje zetten

betekenis & definitie

eig. de koesterende zonnestralen op hem doen vallen, dus het hem aangenaam maken, hem vleien, doch in ironische zin voor: iemand belachelijk maken, hem in het volle licht zetten, aan de kaak stellen. De uitdr. is niet oud.

Dezelfde overgang van bet. heeft het Zndl. iemand bij 't vier zetten, hem verschalken, maar ook: hem troetelen of vleien, of iemand een vuurken stoken; vgl. ook iemand in de kleren of in de lakens steken, Fr. immen yn 'e klean stekke, hem mooi maken, en vandaar hem iets wijs maken, bedriegen (vgl. Fr. mettre quelqu'un en de beaux, de mauvais draps; draper quelqu’un); het verouderde iemand uitstrijken, oorspr. iemand opschikken en vandaar: foppen, bedotten; ophullen, eig. optooien; daarna: misleiden, bedriegen; het Zaanse iemand op een stoeltje zetten, eig. hem een stoel geven, vriendelijk zijn, hem op zijn gemak stellen en vandaar: hem een poets bakken (Fries immen op 't stoeltsje sette, hem zo naar de mond praten dat hij bijzonder in zijn nopjes is); in het VI. ze hebben hem in 't zeteltje of een kopje gezet, d.i. ze hebben hem flink voor de gek gehouden. Evenzo Eng. to put one in the chair (basket, cart). In de Floekse Waard: iemand in ‘t zonnetje kruien. In het Fri. ook immen yn ‘t fet (yn 'e traen) sette, in dezelfde zin (t.w. hem doen glimmen, glanzen, stralen als van vreugde; vgl. verguld met iets zijn).