Platonische liefde

Hieronder verstaat men in de platonische wijsbegeerte: met geestdrift streven naar het bezit en de vereniging met het schone, ware en goede, waardoor de mens als wezen van goddelijke oorsprong alleen zijn bestemming bereiken en waarlijk zedelijk leven en handelen kan. Plato onderscheidde een hemelse en een aardse liefde. De eerste is het kenmerk van de echte wijsgeer (zie zijn Phaedrus en het Gastmaal). Soms verstaat men er ook door de nauwe verbintenis van twee personen van verschillende sekse, die door de zuiverste liefde, zonder enige zinnelijke neiging, verenigd zijn. Dr. F. W. Foerster zegt er in zijn Christus en het menselijk leven dit van: ‘Met deze richtende leiding naar de hemelsche liefde wil Plato echter geenszins de wereld van de aardsche liefde aan onze verachting prijsgeven. Hij laat het zinnelijke rustig op zijn plaats en kampt noch er tegen, noch er voor. Het komt hem alleen daarop aan, dat het leven van den geest tot zijn volle ontplooiing geraakt, tot het hoogste bewustzijn van zijn doel rijpt en daardoor de ziel voor ziekmakend bedrog bewaart.’

Liefde is vindingrijk

Voortkoming uit rijke vinding

De eerste liefde

Ontleend aan Openb. 2:4, waarin aan de engel der gemeente van Epheze wordt geschreven: ‘Maar ik heb tegen u, dat gij uw eerste liefde hebt verlaten’

Liefde is blind

Ziet geen gebreken of wil die niet zien
Als men van iemand houdt, neemt men zijn gebreken op de koop toe
Iemand die verliefd is, vermag niet de gebreken van het voorwerp zijner (harer) liefde te zien. Men vindt deze gedachte reeds bij Plato: ‘Hij, die liefheeft, wordt blind met betrekking tot het voorwerp zijner liefde. Vgl. Ovidius, Heroides (6,21): ‘Credula res amor est’, d.i.: de liefde is lichtgelovig. Vgl. ook Cats (1,406)

liefde is blind

mensen die veel van elkaar houden, hebben geen last van de gebreken van de ander, ze zien de gebreken van de ander over 't hoofd.

Liefde zoekt list

Door liefde gedreven, deinst men voor geen moeilijkheid terug om zijn doel te bereiken en vindt men steeds een uitweg waar de gewone middelen falen
Dit geldt voor verliefden, die geen toestemming van de ouders kunnen krijgen voor eikaars omgang, en nu naar (meestal ‘illegale’) middelen zoeken elkaar toch te ontmoeten

De liefde is blind

Vernuftig in het uitdenken

Oude liefde roest niet

De liefde die men iemand eerst heeft toegedragen gaat nooit geheel verloren
Als men ooit iemand heeft liefgehad, verdwijnt dat gevoel zelden of nooit
De liefde, die men iemand heeft toegedragen, gaat nooit geheel verloren
De liefde, die men iemand heeft toegedragen, gaat nooit geheel verloren, komt altijd gemakkelijk weer boven, slijt niet. Vgl. Otto (23): ‘Antiquus amor cancer est’, d.i.: oude liefde is een woekering

Geloof, hoop en liefde

Ontleend aanIi Cor. 13, welk hoofdstuk handelt over de liefde, en dat in vs. 13 eindigt: ‘En nu blijft geloof, hoop en liefde; doch de meeste van deze is de liefde (vgl. ook I Thess. I : 3 en 5 : 8)

Afwezigheid versterkt de liefde

Wanneer men verwijderd is van hetgeen men liefheeft, voelt men sterker het gemis ervan, hetgeen de liefde doet aangroeien

Geliefdens kijven doet liefde beklijven

Wanneer twee geliefden hebben getwist, wordt gewoonlijk hun liefde door de verzoening nog inniger
Als twee geliefden ruzie hebben gemaakt, wordt de liefde na de verzoening meestal nog veel inniger
Wanneer twee geliefden hebben getwist, wordt gewoonlijk hun liefde door de verzoening nog inniger

De liefde bedekt alle dingen

De liefde kan alle fouten vergeven
Ontleend aan verschillende bijbelteksten, o.a. Spr. 10:12, I Cor. 13:7. Deze laatste tekst luidt: ‘Zij (nl. de liefde) bedekt alle dingen, zij gelooft alle dingen, zij hoopt alle dingen, zij verdraagt alle dingen’

Liefde op het eerste gezicht

Oppervlakkige liefde. Wordt gezegd wanneer iemand in liefde ontvlamt voor een jongen of een meisje, die of dat men voor het eerst ontmoet. De reactie is dan derhalve zuiver fysiek (stoffelijk), terwijl de eigenlijke liefde een meer psychisch (geestelijk) verschijnsel is en men deze eerst kan koesteren, wanneer men eikaars karaktereigenschappen beter heeft leren kennen en waarderen. De liefde op het eerste gezicht gaat dan ook dikwijls voorbij, terwijl de laatste veelal van blijvende aard is

Een remedie tegen de liefde

Wordt gezegd van een lelijke vrouw of van een helleveeg, kortom van een vrouw die alles mist, wat een vrouw voor een man aantrekkelijk maakt

Die van liefde syn gesteken

En sien noch vlecken noch gebreken

Als liefde verandert in haat

Soms met de toevoeging; dan gaat ze buiten maat. Ontleend aan 2 Sam. 13, waarin het verhaal is opgenomen van de bloedschande van Ammon, die zijn zuster Thamar verkrachtte. In vs. 15 lezen we: ‘Daarna haatte Ammon haar met een zeer grote haat; want de haat waarmee hij haar haatte was groter dan de liefde, waarmee hij haar had liefgehad; en Ammon zei tot haar: Maak u op, ga weg!’

De liefde kent vlek noch gebrek

De liefde ziet de fouten van de geliefde niet
Als men verliefd is, ziet men de fouten van een ander niet
Hetzelfde als: De liefde bedekt alle dingen en: Liefde is blind

De liefde kent vlek nog gebrek

De liefde is blind

De liefde kent geen gevaar

Door liefde gedrongen, zal men dingen ondernemen, die ons in gewone omstandigheden zouden afschrikken

Daar alleen kan liefde wonen

Daar alleen is ’t leven zoet
Waar men blij, en ongedwongen
Alles voor elkander doet