Overstag gaan

a Een andere mening (dan eerst) aanhangen;
b uiteindelijk toegeven. Iemand overstag helpen Iemand de voet lichten
Letterlijk: Over een andere boeg gaan, het schip wenden, van richting veranderen. De ‘stag’ is het touw, dienende om de mast te steunen, zodat deze niet achterover kan slaan. Overdrachtelijk: van opinie veranderen, zodanig, dat zij tegengesteld wordt aan die, welke vroeger gehuldigd werd. Wordt voorts ook gezegd wanneer iemand zijn evenwicht verliest en daardoor valt

Gaan passagieren

Een dag aan de wal doorbrengen van zeelieden. Volgens sommigen zou dit woord stammen van Jav.: pasisir, strand, oever. Zou dan dus betekenen: naar de oever gaan

Barrevoets gaan

Blootsvoets gaan

Bankroet gaan

‘Bankroet', van Fra.: banqueroute, It.: banca rotta, gebroken bank. Vermoedelijk ontstaan uit de gewoonte om de tafel van een wisselaar, die zijn betalingen staakte, te demonteren. Bij Anna Byns, Refr. (37) vinden we

Gaan pierewaaien

‘Pierewaaien’, van Russ.: pirowatj, fuiven, aan een feestmaal deelnemen

Naar Bethlehem gaan

Gaan slapen, naar bed gaan

Er vandoor gaan

Hard weglopen. Hetzelfde als: ervan tussen of tussenuit gaan. De constructie van de zin is niet duidelijk

Te loor gaan

Verloren gaan. Een zelfde vorm als: teleurstellen. Dezelfde vorm vindt men ook terug in: te rade gaan, te gronde gaan e.d

naar Canossa gaan

je aan een ander onderwerpen, al gaat het tegen je wil in.

Ervan tussen gaan

Weggaan, vertrekken. Eigenlijk: tussen de anderen uit

Naar Laken gaan

Naar bed gaan, gaan slapen, onder de lakens kruipen

Een kreeftegang gaan

Letterlijk: achterwaarts gaan, achteruitgaan; van de os op de ezel komen, gaan als de krab of kreeft

Er aan gaan

Doodgemaakt of vernield worden

Stil gaan leven

Zich uit zijn werkzaamheden of zaken terugtrekken en leven van de rente van een overgespaard kapitaal

Naar Canossa gaan

Zich aan iemand onderwerpen
In de dagen van 25 tot 28 januari 1077 lag de Duitse keizer Hendrik IV, als boeteling gekleed, in de sneeuw van de voorhof van kasteel Canossa in Noord-Italië, om vergiffenis van paus Gregorius VII af te smeken. Geen historische gebeurtenis heeft dieper de verbeelding getroffen van de westerse wereld. Zij kenmerkte een der hoogtepunten van het pauselijk gezag, en biedt een levendig beeld van de onbeperkte eerbied, die in de middeleeuwen voor de macht der Kerk bestond. De uitdrukking bedoelt: schuld bekennen, om vergiffenis vragen. Van Bismarck is het gevleugelde woord: ‘Nach Canossa gehen wir nicht’, gesproken in de Rijksdag op 14 mei 1872

Te kwiste gaan

Verloren gaan

Naar Jaffa gaan

Flauw vallen

om zeep gaan

dood gaan.

Om gajes gaan

Doodgaan

Om zeep gaan

Doodgaan
Sterven; ook: slechte zaken doen; arm worden
Slechte zaken doen; arm worden; ook: sterven
Voor deze zegswijze zijn verschillende verklaringen, maar geen enkele staat er vast. Sommigen willen 'zeep' ontleend zien aan Odu.: sepa, separ, zëpar, die bij Grimm verklaard worden als: dood, gestorven. Anderen beschouwen ‘zeep' als de verleden tijd van: zijpen, druipen, waarvan het frequentatief: zijpelen. De uitdrukking zou dan letterlijk betekenen: hij is weggedropen. Weer anderen wijzen op de - waarschijnlijk van heidense oorsprong zijnde - gewoonte om een gestorvene vóór het kisten te wassen; mannelijke gestorvenen werden of worden zelfs geschoren. Ónmogelijk is het niet dat men, denkende aan deze handeling, die op het overlijden volgde, van een stervende zei: ‘Hij gaat om zeep’. Weer anderen beweren, dat de uitdrukking ook wel luidt: ‘Om Spaanse zeep gaan en verdrinken in de Golf van Biskaje'

Naar Bethlehem gaan

Gaan slapen, naar bed gaan

Aan de bak komen zitten

Gaan eten

In zijn kazemat kruipen

Gaan slapen

Een sprong door de ton doen

Bankroet gaan

Gaan gelijk een snoer

Rechtop gaan

Kruipen gelijk een slek naar huis

Langzaam gaan

Over de kop gaan

Failliet gaan
Bankroet gaan
Failliet gaan. Het beeld spreekt voor zich zelf. Vgl.: zich niet staande kunnen houden

In zijn korf kruipen

Gaan slapen

Te kwiste gaan

Verloren gaan

Een buiteling maken

Bankroet gaan

Van het bad in het voetwater geraken

Achteruit gaan

Gaan alsof ge gist geëten hebt

Vlug gaan

om zeep gaan

dood gaan.

Een buiteling maken

Bankroet gaan

Naar de haaien gaan

Verloren gaan
Verdrinken

Op de tril gaan

Gaan pierewaaien

Onder zeil gaan

Gaan slapen
Met de laatste schepen onder zeil gaan
Gaan slapen. Letterlijk wil ‘onder zeil gaan’ zeggen: het schip gereedmaken om een zeiltocht te maken, dus eigenlijk: een tochtje maken, in dit geval: in het land der dromen. Het wil zeggen: het laatst naar bed gaan

Naar kooi gaan

Gaan slapen
Dit is een zeemansuitdrukking. Onder ‘kooi’ verstaat men de slaapplaats der matrozen. Overdrachtelijk bezigt men de zegswijze voor: naar bed gaan

Hoe dichter bij de dood, hoe meer spektakel

Velen maken meer uiterlijk vertoon, naar gelang hun zaken
slechter gaan

Aan de bak komen zitten

Gaan eten