Spreekwoorden 'aantal-gebonden-voorwerpen'

Een onnoemelijk aantal

Een aantal dat zo groot is, dat het bijkans niet te tellen of te noemen is

Gebonden zijn

Niet vrij zijn in zijn doen en laten. Veelal slaat de uitdrukking op een gedane belofte of toezegging

Hun aantal is legio

Ontleend o.m. aan Marc. 5 : 9 en Luc. 8 : 30. Als Jezus aan de boze geest, die in een bezetene gevaren was, vraagt: ‘Welke is uw naam?’, luidt het antwoord: ‘Mijn naam is legio, want wij zijn velen!’ ‘Legio’ heeft dezelfde betekenis als ‘legioen’, deel van het Romeinse leger ter sterkte van ca. 6000 man. Onder ‘legio’ verstaan wij thans veelal een onbeperkt aantal

De prijzen (het aantal) opvoeren

Volgens het taalkundig tijdschrift Noord en Zuid (1888) is ‘opvoeren’ een scheepsterm, en duidt aan: doen achteruit varen. Geheel in overeenstemming met deze uitdrukking is deze verklaring niet. Ze bedoelt nl.: de prijzen of het aantal hoger maken, uitbreiden

Daar is het peerd gebonden

Daar begint de moeilijkheid

Zijn handen zijn gebonden

Hij kan niet vrij handelen

Een gebonden tong hebben

Van iemand die een geheim heeft te bewaren of, in het algemeen, kennis van iets heeft gekregen, doch hieraan geen ruchtbaarheid kan, mag of wil geven, zegt men dat hij: een gebonden tong heeft. Redekundig is de uitdrukking natuurlijk onjuist, maar ze zal wel zijn ontstaan door aldus te redeneren: de tong is het spreekorgaan, het spreekgeluid wordt voortgebracht door de stembanden, banden en binden verschillen niet zo veel van elkaar, te minder omdat men bindt met banden, en is het dus niet zo mal te spreken van: een gebonden tong

De handen zijn gebonden

Niet kunnenhandelen. Ook wel alleen: gebonden zijn. De uitdrukking is uiteraard ontleend aan het binden van gevangenen

Handen en voeten zijn hem gebonden

Hij is geheel machteloos

Weten waar ’t kalf gebonden staat

Weten waar de moeilijkheid is

Weten waar de hond gebonden ligt

Weten hoe het met een zaak gesteld is

Aan handen en voeten gebonden zijn

Letterlijk: gevangengenomen en stevig gebonden zijn. Overdrachtelijk voor alle gevallen, waarin men niet vrij in zijn doen en laten is. Men bezigt de uitdrukking soms wanneer men kleine kinderen te verzorgen of een zaak te behartigen heeft

Hij weet waar de hond gebonden ligt

Hij weet hoe de zaak in elkaar zit

Waar het paard gebonden is, moet het eten

Men moet zich aan de omstandigheden aanpassen

Waar ’t paard gebonden is, moet het eten

Men moet zich schikken naar de omstandigheden: ook: waar men werkt, moet men eten

Hij is aan handen en voeten gebonden

Hij is machteloos

Een jaar is aan geen staak gebonden

Een jaar is snel voorbij
De tijd gaat snel

De kar is niet aan zijn gat gebonden

Hij draagt daar geen verantwoordelijkheid voor

Waar de koe gebonden is, moet zij grazen

Men moet eten waar men werkt; of: men moet zich schikken naar de omstandigheden