Jargon & Slang van Soldaten

Marc De Coster (2017)

Gepubliceerd op 31-03-2017

Balen

betekenis & definitie

Balen - ergens genoeg van hebben, zn bekomst hebben van iets. Sinds de jaren zestig in ruimere kring bekend geworden, maar in de naoorlogse jaren in kringen van Indische militairen ontstaan. Wellicht ontwikkeld uit de uitdrukking ergens (balen) tabak van hebben.

Balen zou hierin ter versterking zijn opgenomen. Een baal is een dichtgenaaid pak met handelswaar. Naderhand zou men het woord tabak in de uitdrukking weggelaten hebben. Of die tabak er in de oorspronkelijke zegswijze willekeurig bijgevoegd werd of gewoon voor de grap zullen we nooit met zekerheid weten. In de 17de en 18de eeuw werd tabak nog geassocieerd met iets heerlijks, voortreffelijks.
In de uitdrukking ergens tabak van hebben kan het woord danironisch zijn toegepast op iets onaangenaams. Salleveldt meent echter dat we hier met een verbastering te doen hebben van ergens de bak van hebben, d.i. ergens straf voor oplopen, terwijl Stoett verwijst naar verband met het Franse argotwoord tabac in de betekenis van ellende: être dans le tabac = in de puree zitten. Soldaten gebruiken ook nog de uitdrukkingen: balen als een paard/stier/tijger; ergens de balen van poepen, kotsen, schijten; ergens fors, vurig, vies van balen.
Wat een ellende, ik baal als een tijger, ik wil slapen. - Maarten t Hart, Ik had een wapenbroeder (1973)