December, januari, februari
SNOEIEN IN DE WINTER
* Aan het einde van de winterperiode worden planten met ingevroren takken gesnoeid.
* Te grote bomen, heesters en klimplanten worden, mits ze het verdragen, drastisch gesnoeid.
* De meeste planten kunnen in deze bladloze periode worden geïnspecteerd op dood hout, dat ook mag worden weggesnoeid.
* Veel fruitsoorten, zoals appels en peren, worden in deze periode gesnoeid.
* Snoeien mag alleen bij niet-vriezend weer.
Bij de plantenbeschrijvingen wordt heel specifiek naar de wintersnoei verwezen.
WINTERBESCHERMING
Vorstgevoelige planten, zoals Camellia, Eucalyptus, Magnolia grandiflora en vijg, maar ook stamrozen, kunnen tijdens een langdurige vorstperiode bevriezen. Daarom moeten ze zodanig worden beschermd, dat ze niet rechtstreeks worden blootgesteld aan de koude noordoostenwind. Ze kunnen worden ingepakt in rietmatten. Stamrozen worden vaak beschermd met plastic zakken. De beste manier is echter verpakken in afgevallen blad. Rondom de plant wordt met behulp van grof en goedkoop gaas een frame gemaakt.
De constructie moet zeker de voet van de plant omhullen, maar liefst tot ongeveer 1,5 meter boven de grond uitsteken. Dit frame wordt opgevuld met afgevallen blad. Het omhulsel werkt niet alleen perfect als isolatie, maar door het broeiproces van de bladeren worden de planten ook 'warm' gehouden. Veel struikrozen zijn geënt en dat entpunt is in de winter de kwetsbare plek. Bij vorst kan deze gevoelige plek invriezen, zodat de roos doodgaat. Door struikrozen 'aan te aarden', worden ze beschermd tegen de strengste vorst.
Aanaarden betekent niet meer dan een zandheuvel maken rondom de entplek. In het voorjaar, zodra de kans op strenge vorst is geweken, kan de aarde weer worden weggehaald.
KUIPPLANTEN VERZORGEN
Kuipplanten zijn nu in winterrust, een periode waarin ze grondig moeten worden verzorgd.
Eind februari kunnen kuipplanten, indien nodig, worden gesnoeid. Zo'n snoei bevordert de bloei. Om voldoende licht en lucht in de plant te krijgen, moeten de takken die onregelmatig door de plant groeien worden teruggeknipt. Bij de bladhoudende soorten moeten lelijke en gele bladeren worden weggehaald. Hierna worden ze besproeid met lauwwarm water, zodat de stoflaag van de bladeren verdwijnt en er weer een goede zuurstofwisseling mogelijk is. De planten worden ook gecontroleerd op ongedierte en eventueel behandeld.
Eens in de drie jaar moeten de planten worden verpot. Indien nodig krijgen ze een grotere kuip en anders alleen verse potgrond. Citrus-soorten houden niet van verpotten, omdat ze een kwetsbaar wortelstelsel hebben. Verpot Citrus-soorten daarom alleen als het echt nodig is en zorg voor een goede afwatering in de pot. Rond eind februari, begin maart kunnen kuipplanten iets warmer worden gezet. Vanaf dat moment krijgen ze geleidelijk aan ook mest en meer water.
VERDROOGDE BLOEMEN UITKNIPPEN
Uitgebloeide en verdroogde bloemen in de tuin kunnen in de wintermaanden bijzonder decoratief zijn en vormen een voedselbron voor vogels. Aan het einde van de winter mogen al deze verdroogde bloemen worden weggeknipt. Dit geldt voor de vaste planten, maar ook voor verdroogde hortensiabloemen en grassen. Bloemen in struiken worden teruggeknipt tot op het levende hout, vlak boven het onderliggende oog. Bij de vaste planten geldt dat de bloemstengels in hun geheel worden afgeknipt. Verdorde bladeren kunt u gelijktijdig weghalen, maar u kunt deze ook nog een poosje laten liggen als natuurlijke bescherming tegen de vorst. Als in het voorjaar de nieuwe groeischeuten uit de grond komen, kunnen de verdorde bladeren alsnog worden weggehaald.
ALGEN EN MOSSEN BESTRIJDEN
Vocht en regen zorgen in herfst en winter voor veel algen en groene aanslag. Daardoor kan bestrating gevaarlijk glad worden. Februari en maart zijn de beste maanden om aanslag en mos te bestrijden. Als die bestrijding grondig en met het juiste middel gebeurt, hebt u er het hele tuinseizoen lang geen last meer van. Bij een sterk absorberende ondergrond, zoals baksteen, hebt u meer anti-algmiddel nodig dan bij een harde, dichte bestrating, zoals natuursteen. Met behulp van een drukspuit of eventueel een gieter met sproeikop wordt het te behandelen oppervlak besproeid.
Sproei niet wanneer er op dezelfde dag regen wordt verwacht. Ook grind en andere halfverhardingen kunnen op deze manier worden behandeld. Door jaarlijks op hetzelfde moment de behandeling te herhalen, voorkomt u veel werk later in het seizoen.
GROND VERBETEREN
Tijdens de winterperiode mag er niet worden gemest, met uitzondering van verse stalmest (paarden- of koemest). Deze mest is vermengd met stro of hooi. Door deze verse mest te mengen met de grond, verbetert u de structuur van de bodem en wordt de grond verrijkt. De stalmest heeft de hele winter de tijd om in de grond uit te spoelen, zodat de voedingsstoffen in het vroege voorjaar voor opname door de wortels beschikbaar zijn. Wanneer de tuin wordt omgespit, is het handig de verse mest gelijk mee te spitten. De bemesting mag niet te diep worden gespit, omdat de wortels van de planten er dan moeilijker bij kunnen.
Zo'n grondverbetering is niet elkjaar nodig. Eens in de vijfjaar is voldoende. Elk jaar in deze periode kalk strooien is wel goed. Dat bevordert namelijk de opname van voedingsstoffen uit de grond.
VIJVER IJSVRIJ
Bij vriezend weer is het noodzakelijk de vijver voor een deel ijsvrij te houden, zodat de vissen voldoende zuurstof krijgen. Hiervoor bestaan verschillende oplossingen. Een klein luchtpompje is het gemakkelijkst. Door zo'n pomp wordt het 'warme' water onder uit de vijver naar boven gedreven, zodat een wak openblijft. Een bijkomend voordeel van het gebruik van een luchtpompje is dat er extra zuurstof in het water komt. Om het warmere water naar boven te krijgen, kunt u ook gebruik maken van een onderwaterpomp.
Zogeheten ijsvrijhouders werken op dezelfde manier. Een alternatief is het plaatsen van enkele grote riet- of takkenbundels in één of meerdere hoeken van de vijver. De holle stelen van het riet en de luchtlaagjes tussen de takken zorgen ervoor dat de vijver niet geheel dichtvriest. Sneeuw op het ijs heeft een goede isolerende werking, maar de vijver kan dan te donker worden voor sommige groenblijvende waterplanten. Verwijder daarom de sneeuwlaag als de vorstperiode lang aanhoudt.
TUINGEREEDSCHAP
Het echte onderhoudswerk in een tuin ligt in de wintermaanden stil en dat maakt deze periode geschikt om tuinmachines als grasmaaier, verticuteermachine en elektrische heggenschaar in onderhoud te geven. Tuinspeciaalzaken zijn op dat onderhoud ingericht en u krijgt de machines ruim voor de start van het tuinseizoen weer terug. Zo bent u er verzekerd van dat het materiaal weer een seizoen lang optimaal werkt.
PLANTKALENDER
Wanneer plant u welke plant? Hier de aanbevolen tijden, waarbij ervan is uitgegaan dat de bomen, struiken, coniferen, klimplanten, rozen en vaste planten in de volle grond zijn opgekweekt. Voor in pot gekweekte planten geldt een ruimere planttijd.
* Bomen worden geplant zolang ze geen blad hebben, maar voor 15 april
* Bladhoudende struiken worden geplant vanaf begin september tot eind april
* Bladverliezende struiken worden geplant wanneer ze geen blad meer hebben, maar voor eind april
* Coniferen kunnen vanaf 1 september tot ca. 1 juni worden geplant
* Eenjarigen worden na de ijsheiligen (11-14 mei) geplant
* Klimplanten kunnen tot eind april worden geplant
* Kuipplanten worden na de ijsheiligen (11-14 mei) buiten gezet
* Vijver- en moerasplanten kunnen het beste tussen 1 april en 1 oktober worden geplant
* Rozen moeten tussen half oktober en half april worden geplant
* Vaste planten kunnen het beste op het moment van uitlopen worden geplant (maart)
* Zomerbollen worden eind april, liever nog eerste helft mei geplant
* Planten die in pot zijn opgekweekt kunnen het hele jaar door worden geplant, mits het niet vriest en ze goed water krijgen.
