Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

zijn Pappenheimers kennen

betekenis & definitie

Wie zijn Pappenheimers kent, meent te weten wat er in het hoofd en het hart van zijn volgelingen omgaat. Deze zegswijze is literair-historisch van origine.

Graaf von Pappenheim en zijn soldaten waren aanhangers van veldheer Albrecht von Wallenstein, Bohemer van geboorte en avonturier in Zuid-Duitsland, die in de Dertigjarige Oorlog het Heilige (Habsburgse) Roomse Rijk tegen Zweden en Denemarken moest verdedigen. Toen von Wallenstein besloot liever koning van Bohemen te worden dan in dienst van de Habsburgse keizer ten strijde te trekken, keerden allen zich tegen hem, met uitzondering van Graaf von Pappenheim. Aan Schillers toneelstuk Wallensteins Tod (het slotdrama van de trilogie die in 1800 in première ging) zijn de spreekwoordelijk geworden woorden ontleend die Wallenstein in die bewuste situatie gesproken zou hebben:‘So ist’s mein Feldherr!

Daran erkenn’ ich meine Pappenheimer.’.