Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

komkommertijd

betekenis & definitie

Met het woord komkommertijd bedoelen we de zomermaanden, waarin de zaken slap zijn, de Kamer op reces is en de nieuwsmedia weinig spectaculairs te bieden hebben. Dikwijls wordt aangenomen dat hiermee de tijd wordt bedoeld waarin de komkommers rijpen en in het zur worden gelegd.

Een andere verklaring wil echter dat wij in het Nederlands de Duitse term Sauregurkenzeit letterlijk zouden hebben vertaald, en dit Duitse woord zou zijn ontleend aan het Rotwelsch, de dertiende-eeuwse taal van vagebonden en zwervers. Oorspronkelijk zou zijn gesproken van een tijd van zóress en jókress (van het Hebreeuwse zarót en jokrüt, jiddisch: zoro en joker), te weten een tijd van lijden en treurnis. Daar de gedachte aan de herkomst en betekenis van dit zóress en jókress verloren zou zijn gegaan, zou deze uitdrukking door de volksmond zijn verbasterd tot Sauregurkenzeit.(Redensarten, Freiburg 1976, blz. 357)

Wat de komkommertijd betreft, kan nog worden opgemerkt dat men in het Frans spreekt van het morte saison (het seizoen waarin de aarde niet produktief is) en in het Engelse van het silly season of zij het uiterst zelden van het big gooseberry season (waarin een uitzonderlijk grote kruisbes al voldoende nieuwswaarde zou hebben om in de krant te worden gesignaleerd).