Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

een hoge ome

betekenis & definitie

Luitenant Jandome is ’n hoge ome, Als hij langs de troepen gaat Zeggen ze, al kijkt-ie kwaad;

’t Is een kranige soldaat, Luitenant Jandome.’ (De beste gedichten van J. H. Speenhoff, Den Haag, ongedat, blz. 100)

In het hierboven geciteerde eerste couplet van het gedicht Luitenant Jandome van de liedjeszanger en dichter J. H. Speenhoff (1869-1945) komt de term ’n hoge ome voor. De betekenis hiervan behoeft nauwelijks verklaring: met ‘hoog’ wordt verwezen naar de positie die iemand binnen een bepaalde sector van de maatschappij vervult en het gebruik van het woord ‘ome’ als vererende betiteling van een aanzienlijk (of bejaard) man is al sinds de middeleeuwen bekend. Het woord ome is vervangen door de algemeen verbreide mansnaam Piet in de uitdrukking een hoge Piet (waarin evenals in ‘een hoge ome’ zowel gemoedelijkheid als naijver kunnen doorklinken).