Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

dat is vechten tegen de bierkaai

betekenis & definitie

Dat is vechten tegen de bierkaai wil zeggen: het is zinloos om te proberen iets te ondernemen wanneer de omstandigheden al te zeer tegenwerken, of de tegenpartij al te sterk is. Deze beeldende uitdrukking, die een kleine historische toelichting vraagt, is voortgekomen uit de transitohandel in bier, die in de middeleeuwen van groot belang was voor de stad Amsterdam.

Hoewel vér voor onze jaartelling al in de landen rond de Middellandse Zee (Egypte, Babylonië) bier uit gerst werd gebrouwen, werd in de lage landen vóór de dertiende, veertiende eeuw bier gebrouwen met behulp van een kruidenmengsel, gruyt genaamd, dat gedeeltelijk verantwoordelijk was voor de smaak van het bier. De handel in gruyt was in handen van de adel, die niet verzuimde belasting op dit kruidenmengsel te heffen. Toen begon men in Duitsland bier te brouwen met behulp van hop, of preciezer gezegd met de vrouwelijke bloesem van deze klimplant, die overigens ook een harssoort bevatte die het bier beter conserveerbaar maakte. Het bier dat Hamburg, Lübeck, Bremen en andere Duitse steden produceerden werd naar het zeer welvarende Vlaanderen geëxporteerd: met zeeschepen werd het via de Zuiderzee naar de Amsterdammerdijk langs het IJ gevaren en daar in kleinere schepen overgeladen, die het bier naar Vlaanderen brachten. Om deze lading, die soms wel 3000 vaten betrof, over te laden, waren sterke mannen nodig die ‘op de bierkaai’ de vaten uitlaadden, voortrolden en in rivierschepen weer inlaadden. Deze havenarbeiders waren zulke mannetjesputters dat ‘vechten tegen de bierkaai’ als een zinloze onderneming moest worden beschouwd.