Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

dat is niet voor de poes

betekenis & definitie

Aan de uitdrukking dat is niet voor de poes (dat is niet gering, dat is heel wat) is een legende verbonden die wortelt in een volksvertelling die in de zestiende-eeuwse Duitstalige Esopus (1548) van Burkard Waldis wordt verhaald. Deze geschiedenis van een smid en zijn poes verklaart ons waarom iets wel of niet voor de poes is: er was eens een smid die besloot zijn klanten voor zijn werk niets in rekening te brengen, maar aan henzelf over te laten hoeveel ze hem wilden betalen.

Het gevolg was dat hij als loon voor zijn werk van niemand méér kreeg dan een vriendelijk woord. Daarop bond de smid zijn dikke, glanzende poes aan een touw en iedere keer als een klant de smederij verliet zonder hem iets anders dan een dankwoord te schenken, wendde de smid zich tot zijn huisdier en zei: ‘Hier poes, dat is voor jou!’ Het dier stierf ten slotte van honger. De smid trok hieruit een wijze les en liet zich voortaan voor zijn werk betalen.De Duitse uitdrukking das ist fiir die Kat ze betekent dan ook: dat is van geen belang, dat heeft niet de minste waarde.

(Geflügelte Worte, Stuttgart 1953, blz. 75, 76).