Latijns-Nederlandsch Lexicon

Stephanus Axters (1937)

Gepubliceerd op 26-11-2020

DIFFERENS

betekenis & definitie

Verschillend. Differens dicitur quod aliquo alio differt, S. THOMAS, COMMENT.

IN V METAPHYS. LECT. 12, Verschillend wordt genoemd wat, in bepaalde opzichten aan iets gelijk, door iets anders er van verschilt.Hic distinguit (Aristoteles) quot modis dicitur hoc nomen « differens ». Assignat autem duos modos quorum primus est, quod aliquid proprie dicitur differens, secundum quod aliqua duo quae sunt «aliquid idem entia », i. e. in aliquo uno convenientia, sunt diversa sive conveniant in aliquo uno secundum numerum ... sive conveniant in aliquo uno specie ... sive in aliquo uno genere ... sive in aliquo uno secundum proportionem ... Secundus modus est, prout differens commmiter signitur pro diverso, et sic differentia dicuntur entia ilia quae habent diversum genus et in radio communicant, IBIDEM, Aristoteles onderkent hier de verschillende manieren waarop het woord « verschillend » gebruikt wordt. Daar zijn vooral twee manieren, naar de eerste wordt iets van iets anders in eigenlijken zin verschillend genoemd, in zoover twee wezens die in één opzicht gelijk zijn in een ander verscheiden zijn, hetzij ze als enkelingen beschouwd, hetzij ze naar hun soort of ook naar hun geslacht of eindelijk nog naar een bepaalde verhoudinggelijk zijn; naar de tweede manier worden alle uiteenloopende wezens verschillend genoemd en aldus heeten ook wezens die niet tot een zelfde geslacht behooren en niet de minste gelijkenis met elkaar hebben, verschillend.Differentia dicuntur etiam ilia quae habent diversum genus et in nullo communicant, IBIDEM, Ook die wezens die niet tot een zelfde geslacht behooren en niets gemeens hebben worden verschillend genoemd.Illa diversa, quae in nullo conveniunt, non possunt proprie dici differentia, quia non differunt aliquo alio, sea seipsis, IBIDEM, Uiteenloopende wezens die niets gemeens hebben kunnen niet eigenlijk verschillend genoemd worden, verschillen immers niet van elkaar door iets anders, maar door zich zelf.Differens omne est diversum, sed non convertitur, IBIDEM, Alle verschillende dingen zijn uiteenloopend, het tegendeel is echter niet het geval.Cum oporteat ea quae proprie dicuntur differentia, in uno aliquo convenin, ea vero, quae conveniunt in specie non distinguuntur nisi per accidentales differentias, ... quae vero conveniunt in genere et sunt diversa secundum speciem, differunt differentiis substantialibus; illa propriissime dicuntur differentia, quae sunt eadem genere et diversa secundum speciem, IBIDEM, [i]Daar wezens die in eigenlijken zin verschillend genoemd worden, in één of ander opzicht moeten overeenkomen en wat in soortelijk opzicht overeenkomt alleen in bijkomstig opzicht verschilt, wat integendeel in geslachtopzicht gelijk en in sooropzicht ongelijk is in zelfstandig opdicht verschilt, zoo worden in allerstriktsten zin die wezens verschillend genoemd die in geslachtsopzicht gelijk en in soortopzicht ongelijk zijn.

< >