'Patriotten' is de verzamelnaam voor al degenen die in de jaren tachtig van de 18de eeuw streefden naar een opleving van de Republiek, in cultureel, politiek en economisch opzicht. Ze waren in alle lagen van de bevolking te vinden.
Hun politieke tegenstander was de stadhouder, Willem V, die de teloorgang van de Republiek symboliseerde. De voor de Republiek desastreus verlopen vierde Engelse zeeoorlog (1780-1784) deed de kritiek op de stadhouder toenemen. In 1786 waren de spanningen zo hoog opgelopen, dat naar de wapens werd gegrepen. De burgeroorlog tussen de patriotten en de prinsgezinden (de medestanders van Willem V) werd in 1787 in het nadeel van de patriotten beslecht door een Pruisisch leger dat Willem V te hulp kwam. Vele patriotten vluchtten naar het buitenland.
