Een stadhouder (het woord betekent plaatsbekleder) verving de vorst in een deel van diens rijk. Hij was bestuurder en legeraanvoerder.
Vooral als de vorst ver weg zetelde, was het een machtige functie. Toen de Nederlandse gewesten aan het eind van de 16de eeuw in opstand kwamen tegen Filips II bleef het ambt toch bestaan. Voortaan benoemden de gewesten zelf hun stadhouder.
