Een gilde is een vereniging van mensen met hetzelfde doel of hetzelfde beroep. Gilden ontstonden in de vroege Middeleeuwen. Er waren liefdadigheidsgilden, maar ook gilden voor kooplui, ambachtslieden, kunstenaars en schutters.
Zonder het gildelidmaatschap mocht een ambachtsman zijn beroep niet uitoefenen. De leden moesten zich houden aan kwaliteitseisen en prijsbepalingen, maar konden ook aanspraak maken op sociale voorzieningen. Er ontstond een uitgebreid leerlingenstelsel. Alleen een volleerd 'meester' kon lid worden van een gilde. Ieder gilde had zijn bescherm heilige. Die van de kunstschilders was de heilige Lucas.
