De familienaam, ook wel achternaam genoemd, is het gedeelte van iemands naam dat van generatie op generatie wordt doorgegeven.
In de westerse cultuur is het gebruikelijk om de achternaam van de vader door te geven aan de kinderen. Door het gebruik van een achternaam wordt dus een familiaire relatie aangeduid. Het is ook mogelijk om een achternaam te wijzigen, al moet hier dan wel een goede reden voor zijn. Zo kan het zijn dat een achternaam als aanstootgevend wordt aangeduid, zoals bij de achternamen Poepjes of Pijpen. Tegenwoordig is het ook gebruikelijk dat kinderen die al op jonge leeftijd door hun stiefvader worden opgevoed later de naam van hun stiefvader aannemen.
Het is lang niet in alle landen zo dat de familienaam het laatste deel van de naam beslaat. In veel Aziatische landen als China, Japan en Korea maar ook in Hongarije is het zo dat de achternaam voor de voornaam wordt uitgesproken.
