De achternaam is de naam die een familie draagt, oftewel de geslachtsnaam.
Tot een aantal eeuwen geleden werden geslachtsnamen niet tot amper gebruikt. Om toch duidelijk te maken over wie er gesproken werd, gebruikten mensen in veel streken het patroniem, oftewel de vadersnaam. Gerrit werd dan bijvoorbeeld Gerrit, zoon van Willem, dus Gerrit Willems. Pas in de dertiende eeuw had bijna iedereen een achternaam. In de westerse cultuur wordt meestal de achternaam van de vader doorgegeven aan het kind, mits de ouders met elkaar getrouwd zijn of de vader een erkenningsakte heeft getekend.
In Nederland is het ook toegestaan om de achternaam van de moeder aan het kind te geven. Als dit niet wordt aangegeven bij de burgerlijke stand, krijgt het kind standaard de achternaam van de vader.
