Gepubliceerd op 21-06-2017

Beuk

betekenis & definitie

de - erin gooien/zetten

erop los slaan. Deze uitdr., die voor het eerst gesignaleerd werd in het begin van de jaren zeventig (in de ruwere milieus van arbeiders en schooljon-gens), houdt verband met beuk‘harde klap; slag” (vgl. ouder een beuk hebben‘een slag van de molen hebben’). Deze bet. is nog steeds niet verouderd, maar behoort tot het meer informele taalgebruik. In Modern Passé(1988) schrijft J.A. Deelder: ‘Dat deed me denken aan die gozer die een beuk krijgt van de schillenboer.’ En in Vrij Nederlandvan 5 oktober 1991 zegt Nederlands toptrainer Leo Beenhakker m.b.t. Johan Cruyff: ‘Ik had Johan toen een beuk moeten verkopen...’

Iemand beuk gevenof beukenis ‘hem of haar slaan’. Beuk krijgenbet. ‘slaag krijgen’. De uitdr. de beuk erin gooien,/zettenkreeg in de voet- balverslaggeving de speciale bet. van ‘er krachtig tegenaan gaan; harder gaan spelen met het oog op een goed resultaat5. Daarmee werd de spelverruwing mooi geïllustreerd: voetbal was niet langer een zachtzinnige bezigheid. Engelse hooligans gebruiken de min of meer gelijkbeduidende uitdr. to put the bootin.Gaandeweg werd de zegswijze ook populair buiten sportkringen en werd de bet. verruimd tot ‘de zaken stevig aanpakken; flink aan het werk gaan’. Zo kon men soms de aansporing de beuk erin‘zet hem op’ horen. Een politicus die zegt dat de beuk in de tarieven moet,bedoelt eigenlijk dat de tarieven stevig naar omlaag moeten.

De beuk er in zetten: er op los slaan. Sterke-man- nen- (dus ook school-) taal. (Enno Endt en Lieneke Frerichs: Bargoens Woordenboek, 1974)

... en meteen schiet de beuk erin! Het kookt! De band kookt! (Bert Hiddema: Twee vliegen in een klap, 1975)

Om het minste geringste werd het matten. Dan ging de beuk d’r in en kwam je er niet zonder kleerscheuren af. (Jan Cremer: Logboek, 1978)

Ik stootte mijn kameraden aan: ‘De beuk moet erin, jongens.’ (Boudewijn Büch: Links, 1986)

‘De beuk erin’ - onder dat motto kwam het veranderingsproces in het voorjaar van 1985 op gang. (Het Parool, 07/02/87)

De ex-Feyenoorder was weliswaar afgekeurd voor betaald voetbal, maar gooide bij Germinal nog wekelijks de beuk erin. (De Volkskrant, 18/08/90) Herman heeft beloofd voor de promotietour in Duitsland de beuk er in te gooien en ook z’n Nederlandse verplichtingen na te komen. (Nieuwe Revu, 25/10/90)

Maar in plaats van de gebruikelijke beuk erin te gooien, ging hij vanaf de eerste minuut rustig en met behoud van overzicht lopen voetballen... (Elsevier, 27/02/93)