Waar komt de uitdrukking lik op stuk vandaan?
a In deze uitdrukking is lik vermoedelijk een verkorting van een lik uit de pan krijgen. Letterlijk betekent lik hier ‘zo veel als men met de tong kan opnemen’, maar de figuurlijke betekenis van een lik uit de pan krijgen is ‘een fikse schimpscheut of berisping krijgen’. Stuk staat voor ‘zaak, punt, daad’. Vrij vertaald betekent lik op stuk dus: ‘een snelle reactie naar aanleiding van een daad of een uitspraak.
b Lik staat in deze uitdrukking voor ‘likken aan een zegel of plakkertje’. Toen in de negentiende eeuw de prijzen van koopwaar steeds meer vastgelegd werden, gingen winkeliers gebruikmaken van plakkertjes (likjes) waarop ze de prijs van een product schreven. Lik op stuk wilde zeggen dat de prijs van een artikel (een stuk) vastlag. Klanten die probeerden af te dingen, kregen lik op stuk: een directe reactie, waaruit bleek dat verdere discussie geen zin had.
c Lik is afkomstig van het Hoogduitse Loch (‘gat’ of ‘kerker’). In het Bargoens betekent het ‘gevangenis’. Stuk is een Bargoens woord voor ‘diefstal’. Lik op stuk wilde dus oorspronkelijk zeggen ‘gevangenis op diefstal’; met andere woorden: gevangenisstraf krijgen naar aanleiding van een diefstal.
