Prisma van het weer

Peter Timofeeff (1993)

Gepubliceerd op 06-04-2017

Broeikasgassen

betekenis & definitie

Bestanddelen van de atmosfeer die verantwoordelijk zijn voor de versterking van het broeikaseffect. Hoe meer er van die broeikasgassen in de atmosfeer aanwezig zijn, des te meer de atmosfeer opwarmt.

De belangrijkste broeikasgassen zijn waterdamp (H2O), kooldioxide (CO2), methaan (CH4), distikstofoxide (N2O) en verder chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK's) en ozon (O3). Het meest voorkomende broeikasgas is waterdamp (H2O). Dat komt hoofdzakelijk door de grootschalige verdamping in de atmosfeer. Wanneer de gemiddelde temperatuur op aarde stijgt, smelt er meer poolijs af. Het totale wateroppervlak op aarde wordt groter, en samen met de hogere temperatuur zal er dus ook meer water verdampen. Net als waterdamp komt kooldioxide (CO2) van nature al in de dampkring voor. Het teveel aan kooldioxide komt vooral in de atmosfeer terecht door verbranding van fossiele brandstoffen als hout, kolen, olie en aardgas. Dat gebeurt m.n. in de industrie, maar op kleinere schaal ook door de steeds toenemende huishoudelijke vraag naar energie. Een deel van die kooldioxide wordt door de op aarde aanwezige bossen weer uit de lucht gehaald en omgezet in zuurstof. De tropische regenwouden worden niet voor niets `de longen van de aarde' genoemd. De steeds maar verder gaande ontbossingen dragen dan ook bij aan de versterking van het broeikaseffect. De snelle toename in de atmosfeer van methaan (CH4) wordt vooral veroorzaakt in de agrarische sector, m.n. in de veeteelt en de natte rijstbouw. Ook de hoeveelheid distikstofoxide (N2O), oftewel lachgas, neemt langzaam maar zeker toe. Het probleem met dit gas, dat vooral in de dampkring komt door ontbossingen, overbemesting en de verbranding vanfossiele brandstoffen, ligt op de lange termijn. De natuur heeft wel zo'n 150 jaar nodig om het afte breken tot zuurstof en stikstof. Chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK's) horen van nature niet in de atmosfeer thuis. CFK's zijn, naast de invloed die ze op de ozonlaag op grote hoogte hebben, ook broeikasgassen. Ze zijn vooral bekend als drijfgas in spuitbussen en worden gebruikt in koelkasten, vries- en airconditioning-installaties. De toepassing wordt gelukkig steeds minder. Ook ozon (O3), tenslotte, is een broeikasgas. Ozon is tamelijk giftig. Industrie en het autoverkeer zijn de voornaamste producenten. Soms wordt het ook bij hevig onweer gevormd. Na zo'n onweersbui kun je het buiten zelfs ruiken.

Zie ook: klimaat
Zie ook: luchtvervuiling
Zie ook: milieu
Zie ook: stralingsbalans
Zie ook: zure regen