Jurisprudence Begrippenlijst

Paul Cliteur (2018)

Gepubliceerd op 17-02-2017

Islamwetenschap

betekenis & definitie

Islamwetenschap is de wetenschap van de islam. We hebben hier een verwant probleem als met de theologie. Het probleem met de theologie is dat de meeste theologen gelovigen zijn. Dat is ook zo bij de islam in islamitische landen.

Wat bijvoorbeeld in Egypte doorgaat voor een wetenschappelijke bestudering van de islam is geen wetenschap in de gangbare betekenis van het woord. Er is geen kritische houding tegenover de bronnen. Er zijn geen ongelovige Thomassen aan het werk, maar alleen zeer gelovige Thomassen. Het historisch kritisch onderzoek, zoals dat in Europa begon met D.F. Strauss (1808­-1874) en Ernest Renan (1823­-1892), moet in de wereld van het Midden­-Oosten nog helemaal beginnen. De zeer oude Al Azhar universiteit in Caïro is naar westerse maatstaven gemeten ook helemaal geen universiteit, maar eerder een moskee.

Het probleem met de islam wetenschap in het Westen is iets anders. Europa heeft zich via koloniaal schuldbesef door Edward Said (1935­-2003) laten aanpraten dat men helemaal niet meer objectief naar niet­ westerse culturen kan kijken. Elke bestudering door westerse wetenschappers van een niet westerse religie als de islam zou derhalve altijd van parti pris blijk geven, altijd ‘bevooroordeeld’ zijn. Westerse islam­ wetenschappers hebben daarom het boetekleed aangetrokken en slaan door in overdrijving over alle goede kanten van de islam. Zij zijn in feite apologeten van de islam geworden in plaats van kritische wetenschappers. Daarop bestaan wel uitzonderingen, zoals de Nederlandse arabist Hans Jansen (1942-­2015) en de Vlaamse Arabist Urbain Vermeulen (geb. 1940), maar die zijn betrekkelijk zeldzaam.