Wetsuitlegging - Zijn de bewoordingen eener wetsbepaling duidelijk, dan.is voor uitlegging geen plaats. Uitlegging komt eerst te pas, wanneer omtrent de beteekenis der bewoordingen twijfel mogelijk is. Men heeft dan zoowel te letten op de waarschijnlijke bedoeling van den wetgever (logische of hoogere interpretatie) als op de taalkundige beteekenis der" bewoordingen (grammaticale of lagere interpretatie). Om de bedoeling van den wetgever op te sporen, kan zoowel een onderzoek naar de voorgeschiedenis en de tot stand koming der bepaling dienen (historische interpretatie) als een zoeken naar het systeem, dat de wetgever heeft gevolgd (systematische interpretatie).
Nimmer mag men alleen letten op de betreffende bepaling, maar men moet steeds alle regelen, welke daarmede samenhangen, in het oog houden (vergel. de Lat. uitspraak: incivile est nisi tota lege perspecta judicare vel respondere). In het bijzonder geldt dit zoo dikwijls de wet niet een algemeenen regel stelt, maar een bepaald geval regelt, zoodat twijfel mogelijk is of die regeling als uitvloeisel van een algemeen beginsel moet worden opgevat en dus ook analogisch op andere gevallen mag worden toegepast of dat de wet het genoemde geval juist als uitzonderingsgeval heeft geregeld en dus voor andere gevallen een redeneering a contrario (zie ARGUMENTUM A. C.) op haar plaats is (uitbreidende of extensieve tegenover beperkende of restrictieve interpretatie). — Analoge toepassing eener wetsbepaling kan soms de grenzen van wetsuitlegging te buiten gaan. De rechter -toch is genoopt bij het zwijgen der wet zelf rechtsvormend op te treden. Ook wettelijk is hij daartoe verplicht, daar de wet houdende Algemeene bepalingen der wetgeving van het Koninkrijk hem verbiedt, onder „voorwendsel” van het stilzwijgen, de duisternis of de onvolledigheid der wet. te weigeren recht te spreken (art. 13). (Zie RECHTSWEIGERING). — Bovenstaande regelen voor wetsuitlegging zijn niet in de wet gesteld; voor de uitlegging van overeenkomsten bevat de wet echter wel bepalingen ; zie OVEREENKOMST.
