Statenvergadering - naam, dien men geeft aan het bestuurslichaam, dat deel heeft aan het bewind over een of ander gewest. De beteekenis van de St. Verg. is niet in alle tijden dezelfde geweest. In de Middeleeuwen verstond men onder Staten- of Standen-verg. de samenkomst van edelen, geestelijken en vertegenwoordigers van steden, welke door den vorst geraadpleegd werd bij 't nemen van beslissingen in zake de regeling van de verhouding tot andere staten en tot wie de vorst zijn aanvraag om geld (bede) richtte.
Terwijl 't in ’t eind der 13de eeuw onder Floris V reeds gewoon werd om vertegenwoordigers der steden in zake financieele maatregelen te raadplegen naast edelen en geest., namen deze bijeenkomsten (dagvaarten geheeten) onder Willem III sedert 1305 een blijvend karakter aan. Alleen zij, die tot de dagvaart beschreven waren, hadden deel aan de St. Verg. In de 15de eeuw neemt de St. Verg. in beteekenis toe. Meer en meer begint zij zich bezig te houden met ’t bespreken van den toestand van ’t land en overweegt zij de wenschelijkheid van te nemen maatregelen (zie GROOT PRIVILEGE). Onder Karel V is de St. Verg. een vast lichaam geworden, waarmede de vorst rekening heeft te houden.
Wel kan zij alleen bijeenkomen na bijeenroeping door den stadhouder, maar toch begint zij reeds toezicht uit te oefenen op de nakoming van regeeringsmaatregelen en weet zij door te drijven, dat vreemdelingen in een gewest geen bestuursfunctie mogen uitoefenen (1555). ’t Lid der edelen, dat tot dusver nog invloed had uitgeoefend, verliest alle beteekenis tijdens den 80-j. oorlog in Holland en Zeeland. Alleen in de landgewesten behouden de edelen hun invloed. Tijdens de Rep. der Ver. Ned. is de St. Verg. in het gewest het eigenlijke bestuurslichaam, dat de zaken van algemeenen aard in ’t gewest regelt en vertegenwoordigd wordt in de Staten-Generaal.
De samenstelling der St. Verg. was in de verschillende gewesten niet dezelfde. Met den val van de republiek in 1795 verdwijnt ook de St. Verg. In 1814 werden ingesteld de Provinciale Staten, die in den volksmond ook wel Staten Verg. heet, maar in aard, samenstelling en beteekenis daarvan totaal verschilt.
