Spataderen zijn aderen, die door bloedstuwing uitgezet zijn. Het menigvuldigst komen zij voor aan de beenen ; in het bijzonder bij vrouwen in de zwangerschap; verder bij lieden, die veel en langdurig moeten staan, enz. Uitgezette aderen in den endeldarm heeten aambeien. In de zaadstreng worden zij ook nog al eens aangetroffen.
Zij kunnen overal daar voorkomen, waar het bloed zich tegen de richting van de zwaartekracht in moet bewegen. S. geven, als zij aan de beenen voorkomen, eerst een dof gevoel van moeheid. De sterk uitgezette aderen zijn dan als blauwe strengen door de huid heen te zien. De voortdurend sterker wordende uitzetting maakt, dat soms de vaatwand geen weerstand aan den druk kan bieden, scheurt en tot aanzienlijke, soms gevaarlijke bloeding aanleiding geeft. De slechte voeding door de belemmering in afvoer van het bloed maakt, dat gemakkelijk zweren optreden, die uitermate slecht en langzaam genezen. De behandeling van s. bestaat allereerst in het dragen van elastieken kousen. Dit bevordert den regelmatigen bloedsomloop en drukt de vaten dicht. Bloedingen en eventueel optredende ontstekingen vereischen zeer langdurige rust en nauwkeurige behandeling, zoodat men soms tot operatieve verwijdering der uitgezette vaten overgaat, te meer omdat vaak zeer geringe aanleiding weer tot barsten van vaten, enz. voert en het resultaat van een langdurig genezingsproces kan vernietigen.
