Roman - is een verhaal in proza, waarin de menschen in hun doen, voelen en denken worden uitgebeeld; oorspronkelijk was de beteekenis: verhaal in het Romaansch, de volkstaal. Maar vrij spoedig komt de algemeene beteekenis „verhaal” in zwang. In de Middeleeuwen worden vooral ridderlijk-galante avonturen in de romans verhaald. Daarna komen de volksboeken, in de 16de en 17de eeuw herders-en schelmenromans.
De moderne roman is vooral psychologisch, ontleedt en karakteriseert. Voorondersteld in den roman is de liefdesgeschiedenis. Behalve de psychologische romans kennen wij in den loop der tijden, en ook nu nog: sociale, zeden-, strekkings-, en historische romans. In den historischen roman wordt de stof ontleend aan de geschiedenis (Drost, Bosboom-Toussaint, van Lennep, Conscience, van Oordt); strekkingsromans willen allereerst tendentieus zijn (b.v. Hilda van Suylenburg); zedenromans bedoelen niet zoozeer personen uit te beelden, maar wel de zeden van bepaalde milieu’s (Wolff en Deken, v. Lennep’s „Klaasje Zevenster’ ); sociale romans houden zich meer met speciale maatschappelijke problemen, practische en theoretische, bezig en gaan dus ook boven den persoon uit (Cornélie Huygens, Barthold Meryan).
