Pokken - variola, is een besmettelijke huidziekte, waarvan de verwekker nog niet met zekerheid bekend is. Na de infectie volgt een incubatietijd van twee weken, waarop snel stijgende koorts en heftige lendenpijn volgen. In dit stadium breekt bij een zeker percentage der gevallen een zoogenaamd voorexantheem uit; dit is een uitslag, dat op dat van mazelen of erysipelas gelijkt. In enkele gevallen krijgt dit exantheem een bloedig karakter en verloopt de ziekte, nog voordat de eigenlijke p. uitbreken, snel doodelijk.
Na dit stadium volgen een paar dagen van betrekkelijk welbevinden en dan breken de pokken uit, die op het aangezicht beginnen en zich van daar uit over het lichaam uitbreiden. Steeds is het aangezicht het dichtst bezet. De pok begint als een rood, jeukend plekje, waarvan het midden papilvormig verheven is. In deze papil treden kleine holten op, die door schotjes van epitheelcellen van elkaar zijn gescheiden. De inhoud van deze kleine holten is eerst helder, wordt echter spoedig troebel en dan etterig. Met dit etteringsproces gaat weer temperatuursverheffing gepaard.
Na eenige dagen droogt de pok in met een sterke korstvorming. Ook de opengekrabde of door het schuren der kleeren opengegane p. drogen onder korstvorming in. Is deze korst afgevallen, dan blijven er kleine plekken over, die in witte, ietwat ingetrokken litteekens overgaan (pokdaligheid). Naast de verschijnselen van de zijde van de huid, die trouwens nog weer verschillen kunnen vertoonen, als het samenvloeien van pokken, bloedingen in de pokken (zwarte p.), enz., bestaan er natuurlijk algemeene verschijnselen evenals bij elke koortsige ziekte. — Tegenwoordig zijn p. in de beschaafde landen zeldzaam, omdat de inenting (zie JENNER) tijdelijk een betrekkelijke immuniteit geeft. Krijgt een ingeënt persoon niettemin p., dan verloopen deze veel goedaardiger, de p. zijn in het algemeen niet etterig en zij laten geen litteekens na.
