Physiocraten - noemt men die Fransche economisten, die in de 18de eeuw de eerste eigenlijk gezegde economische school hebben gevormd. De stichter der school was Quesnay ; de naam is bedacht door Dupont de Nemours en beteekent letterlijk : aanhangers van de heerschappij der natuur, maar zelve noemden zij zich bij voorkeur : „les économistes”. Hun stelsel was gebaseerd op de beginselen van het individualistische natuurrecht en was een reactie tegen het Mercantilisme met zijn veelal overdreven staatsbemoeiing en eenzijdige bevoordeeling van handel en industrie. Aan den anderen kant echter vervielen zij op hun beurt tot eenzijdigheid door alleen aan den landbouw productieve beteekenis toe te kennen.
Naar hun meening waren alleen de landbouwende klassen als productief te beschouwen ; alle andere waren „les classes stériles”, want alleen de landbouw was in staat een „produit net” op te leveren. Zij waren daardoor tevens voorstanders van een z.g.n. impôt unique, één enkele belasting te heffen van de zuivere opbrengst van den grond. Maar noch de productietheorie, noch de belastingleer der Physiocraten hebben veel invloed gehad. Des te meer was dit het geval met hun individualistische vrijheidsleer en de daarop gebaseerde handels- en bedrijfspolitiek. Naar hun opvatting werd de maatschappij geregeerd door natuurwetten, door God zelven gemaakt, die noodzakelijkerwijs volmaakt en onveranderlijk zijn. Het voornaamste recht van den mensch was het om, zonder de belangen van anderen te krenken, voor eigen welzijn te zorgen.
Zij bepleitten dientengevolge afschaffing van de gilden en van de beperkende reglementen op handel en bedrijf, van in- en uitvoerrechten, kortom van alle staatsbemoeiing op economisch gebied ; zij stonden het beginsel voor : laisser faire, laisser passer. In dat geval zou naar hun meening door de werking der natuurwetten vanzelf de algemeene welvaart ontstaan.— Deze theorie, die het gevolg was van de groote economische veranderingen, die de toepassing der stoommachines in techniek en industrie heeft gebracht, heeft enormen invloed gehad. Zij werd overgenomen en uitgebreid door Adam Smith en heeft honderd jaar lang zoowel de economische theorie als de praktijk beheerscht. Een eerste praktische toepassing vond het physiocratisch systeem door Turgot, die, eerst als intendant van Limoges en later als minister, tal van binnen- en buitenlandsche belemmeringen voor den handel heeft trachten op te ruimen. — Litt. : Ch. Gide et Ch. Rist, Histoire des doctrines économiques depuis les Physiocrates jusqu’à nos jours (Paris, 1909).
