Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 12-01-2019

Pampa’s

betekenis & definitie

Pampa’s, - reusachtige steppen in het centrum van Argentina, die zich uitstrekken van Rio Saladilla in het N. tot Rio Colorado in het Z. Oorspronkelijk was het de naam voor de Indianen, die de vlakte bewoonden, langzamerhand is ze overgegaan op het land en synoniem geworden met steppe, poesta en prairie. In het O. vormt de Parana de grens, terwijl zij in het W. langzaam overgaan in de heuvel- en hooglanden, die voor de Andes liggen. De oppervlakte bedraagt ongev. 688.000 K.M.2 (= 20X Nederland). De talrijke rivieren, die van de Andes stroomen, bereiken den Atlantischen Oceaan niet, maar eindigen in poelen of moerassen, die door de sterke verdamping meest zoutmoerassen (salina’s) zijn.

Zeer onaangenaam is de heete N.-wind (zonda), die vrij plotseling afwisselt met een koude Z.W.-wind (pampero). Do droogte met den zoutrijkdom van den bodem maken behalve langs de rivieren, boomgroei onmogelijk. Jarenlang beschouwde men de pampa’s als waardeloos gebied. Nog in 1880 werden groote stukken aan soldaten gegeven inplaats van soldij of voor belachelijke prijzen in openbare veiling verkocht. Door den invoer van Europeesche voedingsgewassen (tarwe,maïs, vlas) en vruchtboomen is de pampa-vegetatie echter geheel veranderd. Vroeger een schamel jachtgebied voor Indianen op Vizcacha (groot soort konijn), huanaco, struis, gordeldier, enz., is het thans door den invoer van schapen, paarden en runderen een bloeiend veeteeltgebied. Een belemmering voor de kolonisatie was het groot grondbezit, uit de tijden dat de pampa „niemandsland” was. Engelsch kapitaal heeft door den aanleg van spoorwegen krachtig medegewerkt aan de ontginning.

Met de planten en dieren moesten ook de oorspronkelijke bewoners plaats maken voor de nieuw-binnenkomenden. De Puelche-Indianen hebben zich jaren tegen de indringers verzet, maar de veldtocht van generaal Roca maakte in 1878 een einde aan de invallen uit het Z.; die van generaal Victoria in 1882 tegen die van het N.; talrijke kleine forten houden de zwervers buiten de pampa, waar thans geen onafhankelijke Indianen meer zijn. Talrijk zijn echter de Gaucho’s, nakomelingen van de Spanjaarden (Mooren) en Indiaansche vrouwen. Het totaal aantal bewoners van de pampa komt de 41/2 millioen nabij, waarvan de meesten (ruim 3 millioen) in de rovincie Buenos Ayres en de steden. Daaruiten is de mensch nog zeer zeldzaam; in het Z. b.v. is de dichtheid van bevolking nauwelijks 1 per K.M.2 (gemiddeld 7). Het Spaansche en nog meer Italiaansche element overweegt bij de bevolking.