Moritz lazarus - Duitsch wijsgeer, 1824—1903, prof. te Bern, later aan de Kriegsakademie te Berlijn, Herbartiaan, richtte samen met Steinthal in 1859 op: Zeitschrift für Völkerpsychologie u. Sprachwissenschaft, dat tot 1890 (20 dln.) door hen geredigeerd bleef, en daarna overging in „Zeits. des Vereins für Volkskunde”. De Völkerps. streeft naar een kennis van den „volksgeest”, van de wetten en elementen van het geestelijk volksleven zooals zich dat openbaart in zeden, recht, taal, kunst, wetenschap, enz. Die volksgeest is geen metafysisch wezen, maar heeft toch als product van de wisselwerkingen der individuen volle realiteit; hij treedt alle individuen als een zelfstandige macht tegemoet.
Hoofdwerken: Das Leien der Seele, 3 dln. (3e dr. 1883—97); Ueber die Ideen in der Geschichte (2e dr. 1872); Ideale Fragen (3e dr. 1885); Die Ethik des Judentums (1898); Lebenserinnerungen (1906).
