Gereedschapswerktuigen - zijn machines, die het handgebruik van verschillende gereedschappen hebben vervangen én een betere, snellere en goedkoopere afwerking van verschillende werkstukken hebben mogelijk gemaakt. Hebben veel bijgedragen tot de enorme vlucht, die de machinebouw genomen heeft. Worden onderscheiden in machines voor metaal- of voor houtbewerking.
Voor metaalbewerking onderscheidt men vormmachines voor het maken van de zandvorm voor gietstukken, hydraulisch of door luchtdruk aangedreven; smeedmachines, te onderscheiden in horizontale smeedmachines, dat zijn zoogenaamde stuikmachines voor massa-artikelen als bouten, enz. hamers als veer hamers, valhamers, stoomhamers; smeedpersen en klinkmachines; richt- en buigmachines voor plaatijzer, hoekijzer of ijzeren balken; persen door drijfwerk bewogen of hydraulisch; ponsmachines en scharen; spaanafnemende werktuigen als draaibanken, freesbanken, schaaf- en steekbanken; boormachines en schroefsnijmachines; machines voor tandraderen, zaagbanken en slijpmachines. Voor houtbewerking zijn de voornaamste: zaagbanken als cirkelzagen, lintzagen, raamzagen; schaafbanken, freesbanken en draai- en slijpbanken en machines voor het maken van gaten als boormachines, langgatboormachines, steekbanken, kettingzaagbanken.
