Crivelli - (Carlo), Venetiaansch schilder, (geb. tusschen 1430 en 1435, gest. omstr. 1495), werkte tot 1457 in Venetië, later, toen hij wegens een gerechtelijke veroordeeling die stad verlaten had, in de Italiaansche Marken (Fermo, Ascoli en elders). In 1490 werd hij in den adelstand verheven. Zijn talrijke werken zijn over vele musea verspreid. In zijn Venetiaanschen tijd, naar het schijnt onder den invloed van Fra Antonio da Negroponte, neemt later C. veel over uit de Paduaansche school van Squarcione, vooral van Mantegua en wint daardoor in ernst en kracht van uitdrukking, eigenschappen, die C. naast een idyllische liefde voor ongelooflijk rijke, uiterst fijn geschilderde versiering en stoffeering van de achtergronden kenmerken.
Het hoogtepunt van C.’s kunst ligt tusschen 1480 en 1490. Dan weet hij in zijn Madonna’s de hoogst mogelijke sierlijkheid en lieftalligheid, in de figuren van zijn Pietà’s bij innigste religieusiteit de allerfelste gevoelsuiting te leggen. De fraaiste exemplaren van deze beide genre’s treft men in de Brera te Milaan en het Vatikaan te Rome aan. Het beste voorbeeld van meesterlijke détailbewerking geeft een „Maria Boodschap” te Londen (National Gallery), waarin de schilder zich ook vrij maakt van de anders door hem steeds gehuldigde ouderwetsche opstelling der personen. Na 1480 blijft de techniek van C.’s werken wel-is-waar even volkomen, maar dringt het bijkomstige zich al meer op den voorgrond, terwijl de gevoelsuiting verzwakt. Hoofdwerk van deze periode is een „Kroning van Maria” te Milaan.
Naast de talrijke door C. zelf geteekende werken staat een reeks ongeteekende, die waarschijnlijk slechts onder zijn toezicht vervaardigd zijn, ten deele door zijn broeder Vittorio, van wien ook eigen stukken bewaard zijn, die veel teederder zijn dan die van den meer bekenden Carlo. — Litteratuur: Thieme-Becker’s Allgem. Künsterlexikon VIII. 128—137.
