Cordoba - (Cordova), 1) Prov. van Spanje, die ongeveer overeenkomt met het oude koninkr. C. in Andalusië; 13.730 K.M.2; 506.000 inw. Het grootste deel der prov. wordt ingenomen door der Siërra de Cordova, een bergachtig plateau, dat tot de Siërra Morena behoort; het is hier en daar nog met wouden bedekt en zeer rijk aan delfstoffen (steenkool bij Espiel en Belmez, zilverhoudend loodglans, ijzer, enz). Het N. deel van het plateau heet „los Pedroches,” is dicht bevolkt en heeft een zeer belangr. veeteelt.
Het middendeel der prov. wordt gevormd door de vruchtbare en warme vlakte: Campina, met koren-, olie-, en wijnbouw; in de buurt van de hoofdstad paardenfokkerij. In het Z. deel vindt men uitloopers van het Andalus. gebergte; — 2) Hoofdstad der gelijkn. prov.; 66.800 inw.; op 104 M. hoogte aan den hoogen rechteroever van de Guadalquivir gelegen. Tegenwoordig is het een belangrijk spoorweg-middelpunt (’t ligt aan de hoofdlijn MadridSevilla); overigens is het een stille provinciestad met een grootsch verleden en talrijke monumenten uit den Moorschen en Spaanschen bloeitijd. Het voorn, bouwwerk is La Mesquita, een oude moskee, door Abd-er-Rahman I tusschen 786 en 794 gesticht en in 1523 tot een kerk verbouwd. Een in 719 door de Mooren gebouwde brug van 223 M. lengte en met 16 bogen voert over de Guadalquivir; erbij ligt het oude paleis der Moorsche koningen en daarnaast de in 786 gebouwde burcht, Alcasar. C., het oude Corduba, door de Carthagers gesticht; en is de eerste Rom. kolonie in Spanje. In den eersten Keizerstijd was het de belangrijkste stad van Hispania Baetica, geboorteplaats van de beide Seneca’s en den dichter Lucanus, bloeiend middelpunt van een vruchtbare landbouw- en mijnstreek. In 571 werd zij door de West-Goten onder Leovigild bezet.
Nadat in 711 de Mooren Spanje veroverd hadden, werd C., onder den Omayade Abd-er-Rhaman I, de hoofdstad van het Kalifaat van dien naam, en een van de aanzienlijkste steden van den Islam. Zij had een beroemde universiteit. Na het uitelkaar vallen van het Kalifaat, kwam C. in 1236 aan Ferdinand III van Castilië. — 3) prov. der Z.-Amer. republ. Argentina, in ’t midden van het land; oppervl. 161.000 K.M2; aantal inw. bijna 600.000. Het grootste deel van de prov. behoort tot de grassteppen: pampa’s, hier een ± 400 M. hooge vlakte. In het W. verheft zich de Siërra de Cordoba, een uitlooper van de Cordillera’s. Dit is een ± 200 M. hooggebergte, dat aan de W. en 0. zijde wordt omgeven door zoutmeren: Salinas. Op het geb. ontspringen vele riviertjes.
De meeste smoren in de droge vlakte. Hoe droog en bijna woestijnig op vele plaatsen, zijn toch bij bevloeiïng vele deelen voor landbouw en vooral voor veeteelt bruikbaar. De veestapel bestaat uit ongeveer 2,7 millioen runderen, 2 millioen schapen, 1 millioen paarden, 800.000 geiten en 150.000 ezels; in totaal een waarde vertegenwoordigende van ongeveer 300 millioen gulden. Ook de landb. begint zich hier vrij snel uit te breiden. In 1895 bezat de prov. nog niet meer dan ¼, thans ongeveer 4 millioen H.A. bebouwd land. Het grootste deel daarvan is beplant met tarwe; daarna volgen mais en vlas, terwijl ook met succes tabak- en wijnbouw worden beoefend. — 4) hoofdstad van de gelijkn. prov., de grootste stad in het binnenland van Argentina, schilderachtig gelegen in het dal van den Rio Primero, 390 M. boven de zee. In 1699 werd C. zetel van een bisschop en daardoor spoedig het kerkelijk middelpunt. Een statige kathedraal en de vele kerken maken de stad nog tot het Argentijnsche Rome.
Niet ver van het ruime regeerings-paleis (cabildo) liggen de gebouwen van het Colegio San Carlos, een voormalig Jezuïten-college, thans een der beste universiteiten van het land. C. heeft een belangr. leerindustrie. Haar beteekenis als handelsstad is zeer toegenomen door den aanleg van spoorwegen. Het aantal inw. is dan ook van 60.000 in 1900 toegenomen tot 135.000 in 1915. C. werd in 1573 door Cabrera gesticht, en door koning Filips V tot hoofdst. der toenmalige prov. Tucuman verheven. — 5) stad in den Mexic. staat Vera-Cruz; 8.000 inw., centrum der koffievruchten- en suikerrietcultuur. De stad werd in 1618 door don Diego Fernandez Cordoba gesticht en was eens een der rijkste steden in Mexico; 24 Aug. 1821 werd hier het verdrag geteekend, waarbij de onafhankelijkheid van Mexico werd erkend.
