Ani - in de middeleeuwen eene stad gelegen in het tegenwoordig Russisch-Armenië, aan de Arpatchaï. In de 5de eeuw reeds genoemd, werd A. door Ashot III (961—977), een der Armenische vorsten van de dynastie der Bagratiden tot zijne residentie verheven en ontwikkelde het zich tot eene volkrijke en bloeiende stad. Nadat het rijk der Bagratiden in 1044 bij het Byzantijnsche rijk was ingelijfd, was het spoedig met de grootheid van Ani gedaan, want reeds in 1064 werd het door den Seldjoeken-sultan Alp-Arslān ingenomen en gedeeltelijk verwoest. In de 12de eeuw maakten zich de Georgiërs van de stad meester, in 1239 werd zij door de Mongolen veroverd.
Ten gevolge van deze herhaalde belegeringen en van aardbevingen werd Ani ten slotte geheel verwoest, ofschoon er nog belangrijke ruïnes van over zijn. Litteratuur: Brosset, Les ruines d’Ani, St. Pburg. 1860; Marr, Ani, de hoofdstad van het oude Armenië, en andere verhandelingen van denz. (Russisch).
