Amiens - (Ambianum), hoofdstad van het Fransche departement Somme en van het arr. Amiens, hoofdstad van het voormalige graafschap Picardië, aan de Somme, aan het Somme-Kanaal, en aan een kruispunt van spoorlijnen. De stad heette oudtijds Samarobriva, hetgeen beteekent Brug over de Somme en was reeds vroeg een der voornaamste steden van Frankrijk; reeds ten tijde van Caesar was zij als hoofdstad der Ambiani in Gallia-belgica van belang; tengevolge van hare gunstige ligging werd zij weldra het punt, waar vele groote wegen zich kruisten; Marcus Aurelius verfraaide de stad en in de 5de eeuw werd zij door de Franken aan de Romeinen ontrukt; de Noormannen verwoestten de stad meer dan eens. Later stond zij beurtelings onder grafelijk en bisschoppelijk bestuur, kwam in bezit van den graaf Philips van Vlaanderen, en werd in 1186 door dezen aan koning Philips August van Frankrijk afgestaan.
Koning Karel VII gaf het graafschap Amiénois in 1435 in leen aan hertog Philips den Goede van Bourgondië, Lodewijk XI vereenigde het in 1477 weder met Frankrijk; onder de regeering van Hendrik IV werd de stad op 11 Maart 1697 door gemaskerde Spaansche soldaten in een wagen, met stroo verborgen, overrompeld en aan een Spaansche krijgsmacht, die zich in de nabijheid had opgesteld, overgeleverd; het kort daarop volgend beleg duurde 4 maanden; 26 Sept. 1697 viel de stad weder in handen der Franschen. 27 Maart 1802 werd hier een belangrijk vredesverdrag gesloten (zie AMIENS, Vrede van); voor den slag bij Amiens (1870), zie ben., krijgskundig gedeelte. De stad is door fraaie promenades omgeven en heeft vooral in de nieuwere wijken breede en regelmatige straten. De stad is de zetel van een bisschop, van een hof van appèl en van den commandant van het 2e legercorps. 93.000 inwoners; wolspinnerijen, ververijen, fabrieken van katoenen goederen, enz.
Krijgskundig gedeelte. Nadat op 19 September 1870 de insluiting van Parijs voltooid was, vormden Amiens en Rouaan de middelpunten van de zich in het N. verzamelende nieuwe Fransche legers. Het nieuwgevormde le Duitsche Leger onder den generaal Von Manteuffel, dat tot taak had gekregen, de insluitingslinie van Parijs in het N. te dekken, rukte den 7den November op naar Compiègne en tastte den 27sten Nov. het onder den generaal Farre staande Fransche Noorderleger bij A. aan. In den slag bij A. behaalden de Duitschers de overwinning en het Fransche Noorderleger moest in de richting van Atrecht teruggaan. Terwijl A. den 28sten November door deelen van het VIIIe Korps (generaal Von Goeben) bezet werd, rukte de rest van het le Duitsche Leger op naar Rouaan.
