Almanak - Onder dezen naam verschenen aanvankelijk sterrenkundige opgaven (ephemeriden) en kalendervormige tafels, waaraan vaak astrologische aanteekeningenwerden toegevoegd. De oudst-bekende, getiteld „Pro annis pluribus” (voor vele jaren) werd door Georg von Purbach te Weenen omstreeks het midden der 15e eeuw in ’t licht gegeven. Jaarlijksche almanakken verschenen in ’t laatst der 16e eeuw reeds vrij algemeen en allengs werden ook in alle plaatsen van beteekenis almanakken uitgegeven. Uit 1601 is de „Nieuwen ende ouden Almanach” van Utrecht bewaard gebleven, terwijl de vermaarde Enkhuizer A. uit denzelfden tijd dateert.
Ze bevatten o. m. de markten, watergetijden en de onmisbare voorspellingen. Geleidelijk aan werden deze jaarboekjes voor allerlei doeleinden toepasselijk gemaakt en in de 18de eeuw verschenen reeds almanakken van allerlei aard. In navolging van den „Almanach royal,” die in 1679 voor ’t eerst te Parijs verscheen en allerlei bijzonderheden over het Fransche hof, de staatsaangelegenheden, de jaarmarkten enz. bevatte, verscheen eerst in 1808 en 1809 eene soortgelijke als „Koninklijke almanak” in Nederland. Voor den inlijvingstijd diende de „Almanach impérial”, terwijl sedert 1815 de „Nederlandsche staatsalmanak” het licht zag. Kort daarna werden ook de regeeringsalmanakken van Oost- en West-Indië uitgegeven. De provinciale jaarboekjes zijn, een enkele uitgezonderd, mede voortbrengselen der 19de eeuw, evenals de almanakken, die door studenten-organisaties en andere gezelschappen worden samengesteld en als een soort adresboek voor de leden bedoeld zijn. Mode-artikelen waren de vele, vaak kostbaar uitgevoerde en geïllustreerde, letterkundige jaarboekjes, die in navolging van den Muzen-almanak verschenen en van 1830—1850 hun bloeitijd beleefden. Het aantal verschillende almanakken, dat thans jaarlijks in Nederland verschijnt, mag op rond 200 worden geschat.
